Testosteron – ważny męski hormon
Testosteron odpowiada za zwiększenie masy kości i mięśni oraz wpływa na drugorzędowe cechy płciowe.
Androgeny
W organizmach ludzi funkcje rozrodcze oraz drugorzędowe cechy płciowe są regulowane przez wydzielanie hormonów płciowych. Hormony płciowe dzieli się na androgeny, czyli hormony męskie, oraz estrogeny, czyli hormony żeńskie. Oba rodzaje występują u obu płci, różnicą są tylko proporcjami. Hormony płciowe wydzielane są przez narządy płciowe, czyli jądra i jajniki. Najważniejszym z androgenów jest testosteron. Jego wydzielanie regulowane jest przez hormony tropowe, wydzielane przez przysadkę mózgową.
Działanie testosteronu
Testosteron ma działanie anaboliczne, powoduje więc m.in.: zwiększenie masy kości, masy mięśni, zmniejszenie odkładania się tkanki tłuszczowej, odpowiada za popęd płciowy, wpływa na drugorzędowe cechy płciowe, takie jak owłosienie twarzy czy klatki piersiowej. Może także wpływać na procesy myślowe i poznawcze, może powodować wybuchy agresji. Udowodniono, że wysoki poziom testosteronu jest związany z zachowaniami przestępczymi i antyspołecznymi.
Odpowiedni poziom testosteronu
Na poziom testosteronu wpływa styl życia. Aktywność fizyczna stymuluje jego produkcję, ze względu na konieczność wzmocnienia mięśni oraz kości. Duży wpływ ma także dieta, cholesterol jest substratem syntezy hormonów płciowych. Do jego produkcji konieczne są witaminy B3 oraz D, a także odpowiednia ilość cynku. Produkcję obniżają: alkohol, ftalany oraz fitoestrogeny. Te ostatnie są związkami chemicznymi o budowie i działaniu podobnym do żeńskich hormonów płciowych – estrogenów, a znajdują się m.in. w soi, orzeszkach ziemnych i lukrecji.
Testosteron u kobiet
Organizmom kobiecym jest konieczny do prawidłowego funkcjonowania. Przede wszystkim bierze udział w procesach związanych z przybieraniem masy mięśni oraz zachowaniem prawidłowej gęstości kości. Gdy stężenie testosteronu we krwi spada, mogą wystąpić u kobiet zaburzenia życia seksualnego: zmniejszenie libido, zmniejszenie satysfakcji seksualnej, a także pogorszenie nastroju, bóle głowy, a nawet depresja.
Testosteron a nowotwory
Testosteron, tak samo jak estrogeny, może powodować rozrost komórek i zapobiegać ich obumieraniu. Może to prowadzić do rozwoju nowotworów, najczęściej działanie to stymuluje powstawanie raka stercza, czyli gruczołu krokowego.
Bibliografia
Bonczyk M. i in., Testosteron a rak stercza, Urologia Polska 2008, nr 1 (61), s. 12–15, online.
Reece J. i in., Biologia Campbella, wyd. 2, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2016, s. 1002, 1008–1009.
Stachowicz M. i Lebiedzińska A., Dieta a testosteron w organizmie sportowca, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 2015, nr 1, t. XLVIII, s. 88–96, online.
Vetulani J., Neurochemia impulsywności i agresji, Psychiatria Polska 2013, nr 1, t. XLVII, s. 103–115, online.
W tej samej kategorii