Zastosowanie w ziołolecznictwie
Rumianek pospolity (Matricaria chamomilla) to popularna roślina lecznicza o szerokim zastosowaniu. W ziołolecznictwie używany od bardzo dawna. Tradycyjnie stosowano go jako uniwersalny środek przeciwbólowy.
Kwiat łąk i pól
Rumianek pospolity jest rośliną jednoroczną należącą do rodziny astrowatych (Asteraceae). Występuje na terenach: Europy, Azji, Australii, Ameryki Północnej i Południowej. W Polsce rośnie na łąkach, nieużytkach, polach uprawnych, pastwiskach, rumowiskach. Jest także rośliną uprawną. Osiąga wysokość 10–50 cm, kwitnie od maja do września. Wyróżnia się pierzastymi liśćmi i koszyczkami kwiatowymi złożonymi z zewnętrznych białych, języczkowatych kwiatów i wewnętrznych żółtych kwiatów rurkowatych. Identyfikację rumianku ułatwiają: charakterystyczny zapach, stożkowate, puste dno kwiatowe, kwiaty brzeżne. Dzięki temu można odróżnić go od podobnych gatunków, m.in.: rumianku bezpromieniowego (nie ma kwiatów brzeżnych), rumianu psiego, rumianu polnego (charakteryzuje go pełne dno kwiatowe i nieprzyjemny zapach), maruny nadmorskiej (jest bezwonna).
Dobroczynne substancje
Surowcem leczniczym rumianku są suszone lub świeże koszyczki kwiatowe. Można je stosować zarówno zewnętrznie, jak i wewnętrznie. Zdrowotne właściwości to przede wszystkim działanie olejku eterycznego, w którym znajdują się głównie seskwiterpeny (bisabolol, chamazulen). Są też: flawonoidy (apigeninę, luteolinę), kumaryny, kwasy fenolowe i polisacharydy śluzowe.
Ekstrakt z rumianku działa: przeciwzapalnie, antyseptycznie, przeciwbólowo, przeciwutleniająco, immunostymulująco, przeciwalergicznie, przeciwświądowo, przeciwcukrzycowo, przeciwwrzodowo, rozkurczowo.
Znajdujące się w olejku eterycznym α-bisabolol i chamazulen hamują namnażanie się patogenów odpowiedzialnych za infekcje jamy ustnej, dróg oddechowych, jamy brzusznej, skóry. Rumianek wykazuje dużą aktywność przeciwbakteryjną wobec: Bacteroides, Peptostreptococcus, Fusobacterium, Bilophila, Actinomyces Eubacterium, i przeciwgrzybiczą wobec: Trichophyton, Candida albicans. Ma także dobroczynny wpływ na skórę i błony śluzowe – wspomaga proces gojenia się ran i regenerację naskórka, zmniejsza uszkodzenia błony śluzowej żołądka.
Rumianek znany jest również z właściwości uspokajających i przeciwdepresyjnych. Dzięki apigeninie redukuje stres i obniża poziom lęku.
Właściwości lecznicze
Rumianek można wykorzystać do przygotowania: naparów, nalewek, wyciągów, herbatek czy mieszanek ziołowych. Stosuje się je do leczenia dolegliwości żołądkowo-jelitowych (wzdęć, skurczów spastycznych żołądka i jelit, choroby wrzodowej, stanów zapalnych przewodu pokarmowego), bólów różnego pochodzenia (głowy, zębów, stawów) i zaburzeń na tle nerwowym (bezsenności, nerwicy, stanów lękowych).
Inhalacje z rumianku wspomagają terapię infekcji układu oddechowego i alergii. Płukanki zaś są użyteczne przy zapaleniu jamy ustnej, dziąseł, gardła i krtani. Zewnętrznie rumianek stosuje się także w leczeniu chorób skóry, owrzodzeń, oparzeń, odleżyn, trudno gojących się ran, hemoroidów, infekcji dolnych dróg moczowych, zapalenia spojówek. Kąpiele z jego dodatkiem mają właściwości relaksacyjne. Rumianek doskonale sprawdza się ponadto w kosmetyce. Polecany jest zwłaszcza osobom o skórze suchej, wrażliwej, alergicznej.
Łagodny i nietoksyczny
Rumianek jest nietoksyczny i bezpieczny w stosowaniu. Reakcje alergiczne wywołuje tylko u osób uczulonych na rośliny z rodziny astrowatych. Nie należy łączyć go z lekami przeciwzakrzepowymi oraz środkami uspokajającymi. Oddziałuje na receptory estrogenowe, dlatego wchodzi w interakcje ze środkami antykoncepcyjnymi i hormonalnymi. Duże ilości rumianku mogą zwiększać ryzyko poronienia u kobiet w ciąży. Przyjmowanie dawek większych niż zalecane może powodować wymioty, biegunki, zawroty głowy.
