On:
list W: Aktualności person Dodane przez:

Uspokajająca moc kozłka lekarskiego

Niezwykłe właściwości waleriany znane są od dawna, używana jest w stanach lękowych i silnym stresie dla ukojenia nerwów.

Wyciszająca siła rośliny

Kozłek lekarski (Valeriana officinalis) jest byliną, należy do rodziny kozłkowatych (Valerianaceae). Występuje w strefie klimatu umiarkowanego w Azji, Ameryce Północnej i Europie. W Polsce w stanie dzikim znaleźć go można głównie na terenach wilgotnych – na łąkach, w lasach, zaroślach, nad brzegami rzek. Rośnie do 160 cm, kwitnie od czerwca do sierpnia.

Znany jest z właściwości uspokajających, od wieków stosuje się go jako środek łagodzący napięcie nerwowe.

Leczniczy korzeń

Surowcem leczniczym jest kłącze wraz z korzeniami. Zwykle zbiera się je jesienią w pierwszym roku wegetacji lub wiosną drugiego roku. Po wysuszeniu (w temperaturze do 35℃) można z nich przygotować napar, odwar, macerat lub nalewkę. Preparaty z korzenia kozłka nazywane są walerianą.

Koi nerwy i łagodzi lęki

Głównymi substancjami aktywnymi są walepotriaty. Należą one jednak do związków nietrwałych i podczas suszenia lub przechowywania łatwo ulegają rozpadowi. W korzeniu znajduje się 0,1–2% olejku eterycznego, w którego skład wchodzą m.in.: seskwiterpeny (np. waleranon) i kwasy organiczne (np. kwas walerenowy). W kłączu zidentyfikowano ponadto flawonoidy, kwasy fenolowe, aminokwasy (m.in. kwas γ-aminomasłowy) i alkaloidy.

Roślina wykazuje działanie przeciwlękowe, przeciwdepresyjne i sedatywne (obniża aktywność ośrodkowego układu nerwowego). Zawarte w niej związki oddziałują na receptory GABA, a w konsekwencji zmniejszają pobudliwość neuronów i hamują odpowiedź na bodźce. Za sprawą flawonoidów (hesperydyny, apigeniny i linaryny) waleriana pozytywnie wpływa na długość i jakość snu. Korzeń ma również właściwości rozkurczowe.

Na stres i nerwicę

Preparaty kozłka lekarskiego stosuje się przede wszystkim w stanach zwiększonego napięcia i pobudzenia nerwowego oraz w łagodnych zaburzeniach lękowych i depresyjnych. Poleca się je zażywać osobom zestresowanym oraz mającym trudności w zasypianiu. Sprawdzają się w terapii zespołu nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) i leczeniu nerwic wegetatywnych. Ze względu na właściwości rozkurczowe może też złagodzić dolegliwości żołądkowo-jelitowe.

Środki ostrożności

Nie zaleca się przyjmowania preparatów z kozłka lekarskiego kobietom w ciąży ani karmiącym piersią, ani dzieciom poniżej 12 roku życia. Ekstrakt z rośliny może osłabiać koncentrację, dlatego ostrożność w stosowaniu powinny zachować kierowcy. Długotrwałe przyjmowanie waleriany, powyżej miesiąca, może wywołać skutki uboczne, m.in.: nudności, zaburzenia trawienne, bóle brzucha.


Bibliografia

Skarżyński A., Zioła czynią cuda, Warszawa 1994, s. 111–112.

Piotrowska A., Standaryzacja i kontrola jakości Valerianae radix, Panacea 2005, nr 2 (11), s. 14–15.

Dobros N., Zioła o działaniu uspokajającym i przeciwdepresyjnym, Postępy Fitoterapii 2017, nr 18 (3), s. 215–222.

Nowak G., Surowce roślinne o działaniu przeciwlękowym i antydepresyjnym, Herba Polonica 2009, nr 1 (55), s. 84–97.


Niedziela Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota January February March April May June July August September October November December

New Account Register

Already have an account?
Log in instead Lub Reset password