Zastosowanie w medycynie
Na świecie znanych jest ponad 350 gatunków zaliczanych do rodzaju wierzba (Salix). W medycynie ludowej surowiec z drzew stosowano jak środek oczyszczający, wzmacniający, przeciwbólowy i przeciwgorączkowy. Ze względu na powszechność występowania i bogactwo substancji aktywnych kora wierzby jest szeroko stosowana także we współczesnej fitoterapii.
Użyteczna i ozdobna
Wierzby występują głównie w strefie klimatu chłodnego i umiarkowanego, nie należą do roślin wymagających. Są pospolite na terenach wilgotnych (wzdłuż brzegów rzek i jezior), ale znaleźć można je nawet na suchych, piaszczystych glebach. W Polsce w stanie naturalnym występuje około 30 gatunków tej rośliny. Znajdują zastosowanie w przemyśle wikliniarskim, odgrywają też istotną rolę w ochronie środowiska jako element stref buforowych wzdłuż rzek i jezior oraz rośliny do rekultywacji gleb. Wiele gatunków pełni funkcję roślin ozdobnych.
W zależności od formy wzrostu można podzielić je na drzewiaste (np. wierzba biała, wierzba krucha, wierzba płacząca) i krzewiaste (wierzba amerykanka, wierzba wiciowa, wierzba purpurowa).
Naturalny zamiennik aspiryny
W fitoterapii zastosowanie znajdują głównie dwa gatunki wierzby: biała i purpurowa. Surowcem leczniczym jest wyciąg z kory. Uzyskuje się go ze średniej wielkości gałązek lub zdrewniałych pędów. Wyciąg można wykorzystać do sporządzenia naparu lub przygotowania kompresów.
Głównymi substancjami czynnymi kory wierzby są glikozydy salicylowe. Najważniejszym związkiem z tej grupy jest salicyna, będąca prekursorem kwasu salicylowego. Warunkuje ona działania: przeciwbólowe, przeciwzapalne, odkażające, przeciwgorączkowe i przeciwreumatyczne. Szczególnie bogate w salicynę są wierzby: purpurowa, ostrolistna i krucha.
Wyciąg z kory jest naturalnym zamiennikiem aspiryny. W przeciwieństwie do niej nie wywołuje skutków ubocznych w postaci uszkodzeń błony śluzowej żołądka czy krwawień z przewodu pokarmowego.
Na przeciwbólowe i przeciwzapalne właściwości kory wierzby wpływa także obecność innych związków. Znajdujące się w niej katechiny, procyjanidyny i fenolokwasy zwalczają wolne rodniki oraz hamują syntezę prostaglandyn i leukotrienów przyczyniających się do rozwoju stanu zapalnego.
Ważną substancją występującą w korze wierzby purpurowej jest również naryngenina. Działa ona: przeciwwrzodowo, przeciwhistaminowo, przeciwutleniająco, przeciwzakrzepowo, neuroprotekcyjnie; wspomaga profilaktykę miażdżycy i chorób neurodegeneracyjnych.
Lekarstwo na bóle reumatyczne
Kora wierzby zalecana jest przede wszystkim w terapii chorób reumatycznych. Łagodzi ból w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów i chorób kostno-stawowych. Sprawdza się również jako składnik środków do higieny jamy ustnej i pielęgnacji skóry trądzikowej. Kora wierzby purpurowej jest wskazana przy przeziębieniach, grypie, schorzeniach tkanki łącznej.
