On:
list W: Aktualności person Dodane przez:

Witamina F – niezbędna dla zdrowia

WNKT powinny być dostarczane codziennie, gdyż organizm nie jest w stanie sam ich wyprodukować. a są konieczne do prawidłowego funkcjonowania.

Trzy ważne wielonienasycone kwasy tłuszczowe

Witamina F to umowna nazwa dla trzech wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (WNKT):

  1. kwasu alfa-linolenowego (ALA) z grupy omega-3, stanowiącego substrat do syntezy pozostałych kwasów omega-3: kwasu oktadekatetraenowego, kwasu eikozatetraenowego, kwasu eikozapentaenowego (EPA), kwasu dokozapentaenowego, kwasu dokozaheksaenowego (DHA);
  2. kwasu linolowego (LA) z grupy omega-6, będącego prekursorem pozostałych kwasów z grupy omega-6 – kwasu gamma-linolenowego, kwasu dihomo-gamma-linolenowego (DGLA), kwasu arachidonowego (AA), kwasu adrenowego;
  3. kwasu arachidonowego (AA), również należącego do grupy omega-6, który powstaje z kwasu LA na drodze przemian enzymatycznych zachodzących w procesie metabolizmu.

Powyższe związki stanowią grupę wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (WNKT, ang. polyunsaturated fatty acids – PUFAs), których organizm nie potrafi sam wyprodukować (w przeciwieństwie do jednonienasyconych kwasów tłuszczowych), muszą być więc codziennie dostarczane z pożywieniem (stąd ich inne określenie – niezbędne wielonienasycone kwasy tłuszczowe NWNKT).

Naturalne źródła

Grupa trzech NWNKT składających się na witaminę F występuje w:

  • nierafinowanych tłoczonych na zimno olejach roślinnych: lnianym, kukurydzianym, słonecznikowym, sojowym, krokoszowym, rzepakowym, z pestek winogron, z pestek dyni, wiesiołkowym, kokosowym, konopnym, orzechowym, migdałowym, makowym, arachidowym, z nasion ogórecznika, oraz w oliwie;
  • orzechach: laskowych, włoskich, brazylijskich, makadamia, nerkowca, pekan, migdałach, pistacjach, orzeszkach piniowych;
  • pestkach: winogron, dyni, słonecznika oraz w nasionach kukurydzy;
  • kiełkach: pszenicy, soi;
  • tofu;
  • awokado;
  • zielonych warzywach (głównie liściastych);
  • produktach pochodzenia zwierzęcego: pełnotłustym mleku, tłustych rybach morskich, tranie.

Rola w organizmie

Witamina ta jest niezbędna do prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych, dlatego ma duże znaczenie dla zdrowia, to znaczy:

  • jest potrzebna do prawidłowego funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego:
  • redukuje stężenie trójglicerydów i "złego cholesterolu" we krwi oraz hamuje ich syntezę w jelitach i wątrobie,
  • normalizuje ciśnienie krwi,
  • ogranicza zlepianie się płytek krwi (działa przeciwzakrzepowo), co zapobiega tworzeniu się blaszek miażdżycowych w naczyniach krwionośnych, ogranicza więc ryzyko wystąpienia miażdżycy, choroby niedokrwiennej serca, zawału serca, choroby wieńcowej i udaru mózgu;
  • działa przeciwzapalnie, ochronnie i wspomagająco na układ odpornościowy: hamuje nadmierną odpowiedź immunologiczną, co przeciwdziała alergii, np. astmie oskrzelowej, oraz stymuluje organizm do walki z drobnoustrojami chorobotwórczymi;
  • zmniejsza oporność błon komórkowych na insulinę;
  • wykazuje właściwości przeciwnowotworowe;
  • chroni układ nerwowy:
  • wchodzi w skład błon komórkowych neuronów w mózgu i siatkówce oka, jest więc niezbędna do prawidłowego rozwoju układu nerwowego płodu i dziecka (szczególnie cenny jest kwas arachidonowy, który stanowi budulec dla fosfolipidów błon komórkowych neuronów);
  • chroni neurony przed szkodliwym wpływem wolnych rodników tlenowych oraz poprawia funkcjonowanie ich błon komórkowych, co przeciwdziała chorobom neurodegeneracyjnym oraz depresji;
  • hamuje lipogenezę (przemianę węglowodanów w tłuszcze), przez co zapobiega otyłości;
  • reguluje nawilżenie i natłuszczenie skóry oraz ją regeneruje (przyspiesza gojenie się ran, oparzeń, owrzodzeń i odleżyn), sprawia, że jest gładka, jędrna i miękka, łagodzi objawy chorób skórnych, np.: nadmiernego wysuszenia, atopowego zapalenia skóry, łuszczycy, trądziku, pieluszkowego zapalenia skóry u niemowląt, oraz chroni skórę przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych, np.: promieniowania UV, wiatru, mrozu) i opóźnia procesy jej starzenia;
  • reguluje pracę układu trawiennego i wspomaga leczenie wrzodów żołądka i dwunastnicy;
  • poprawia funkcjonowanie nerek;
  • łagodzi objawy reumatoidalnego zapalenia stawów i stwardnienia rozsianego;
  • wspomaga leczenie zaburzeń hormonalnych, np. łagodzi dolegliwości związane z menopauzą i zespołem napięcia przedmiesiączkowego;
  • jest rozpuszczalnikiem dla witamin A, D, E i K, hormonów, barwników i związków aktywnych, co usprawnia funkcjonowanie organizmu i wpływa korzystnie na zdrowie;
  • zwiększa przepuszczalność błon komórkowych, umożliwiając prawidłowy przebieg procesów metabolicznych.

Równowaga między omega-3 a omega-6

Ilość dostarczanych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 jest mniej istotna od ich proporcji. Udowodniono, że zbyt dużo kwasów tłuszczowych omega-6 ogranicza biodostępność kwasów omega-3. Zalecana jest proporcja od 2,5 : 1 do 5 : 1 (n-6 : n-3). Większe ilości kwasów n-6 w diecie wpływają niekorzystnie na metabolizm, zwiększając ryzyko wystąpienia stanów zapalnych, a w efekcie – chorób cywilizacyjnych i degeneracyjnych, a zwłaszcza depresji. Można zmniejszyć podawanie kwasów omega-6 w diecie przez: zastąpienie oleju słonecznikowego, kukurydzianego, sojowego czy z pestek winogron innymi olejami roślinnymi; ograniczenie spożycia pestek słonecznika i jedzenie innych nasion; zwiększenie tłustych ryb morskich w codziennej diecie.


Bibliografia

Marciniak-Łukasiak K., Rola i znaczenie kwasów tłuszczowych omega-3, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 2011, nr 6 (79), s. 24–35.

Materac E., Marczyński Z., Bodek K., Rola kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 w organizmie człowieka, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 2013, t. 46, nr 2, s. 225–233.

Majewska M., Witamina F – zastosowanie w kosmetyce i nie tylko. Działanie witaminy F, Poradnik Zdrowie 25.05.2016, online: https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/apteczka/witamina-f-zastosowanie-w-kosmetyce-i-nie-tylko-dzialanie-witaminy-f-aa-udiJ-cVPq-YpeZ.html [dostęp 14.02.2019].


 

Niedziela Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota January February March April May June July August September October November December

New Account Register

Already have an account?
Log in instead Lub Reset password