Zapalenie jest reakcją odpornościową rozwijającą się w unaczynionej tkance w odpowiedzi na czynnik uszkadzający. Markery OB i CRP pozwalają na szybkie wykrycie toczącego się w organizmie procesu zapalnego. Podwyższony poziom wskaźnika może sugerować stan chorobowy. Czym różnią się wymienione wskaźniki i jakie są ich prawidłowe wartości?
Odczyn Biernackiego
OB (odczyn Biernackiego) to badanie szybkości sedymentacji krwinek czerwonych w niekrzepnącej krwi. Wskaźnik ten został opracowany w 1897 roku przez polskiego lekarza Edmunda Biernackiego. Patolog spostrzegł, że tempo opadania erytrocytów w osoczu może świadczyć o toczącym się w organizmie procesie chorobowym. Prawidłowe wartości wskaźnika są zmienne w zależności od płci i wieku:
| Kobiety | Mężczyźni | |
| Noworodki | 0–2 mm/godzinę | 0–2 mm/godzinę |
| Niemowlęta poniżej 6 mies. | 11–22 mm/godzinę | 11–22 mm/godzinę |
| Dzieci i dorośli do 50. roku życia | 3–15 mm/godzinę | 1–10 mm/godzinę |
| Dorośli po 50. roku życia | 3–20 mm/godzinę | 1–15 mm/godzinę |
Podwyższenie wskaźnika OB sugeruje toczący się w organizmie stan zapalny. Przyczyną „skoku” markera mogą być infekcje, choroby autoimmunologiczne, urazy, nowotwory, choroby tarczycy, hipercholesterolemia, długotrwały stres, zawał serca. Zwiększone OB nie musi świadczyć o chorobie, do wahań wartości może dochodzić na przykład z powodu ciąży, miesiączki, zabiegów chirurgicznych, stosowania antykoncepcji hormonalnej.
Obniżone OB może być przejawem żółtaczki, niewydolności krążenia czy nadkrwistości.
Białko C-reaktywne
CRP (C-Reactive Protein) to jedno z białek ostrej fazy produkowane przez wątrobę. CRP bierze udział w procesach odpornościowych, produkowane jest pod wpływem infekcji, zapaleń, urazów i nowotworów. Stała wartość CRP w zdrowym organizmie zależy między innymi od wieku, rasy, masy i płci. U zdrowego człowieka poziom wskaźnika nie powinien przekraczać 5 mg/l. Jest to wskaźnik coraz częściej używany do diagnostyki ryzyka zawału serca. Zauważono zależność między jego poziomem a prawdopodobieństwem wystąpienia incydentów wieńcowych. Znacznie podwyższone, trzycyfrowe wyniki sugerują nowotwór złośliwy, co powinno być powodem wnikliwej diagnostyki.
OB czy CRP?
Z powodu wahań w stanach fizjologicznych wskaźnik OB stosowany jest coraz rzadziej. Znacznie lepszym markerem stanu zapalnego okazuje się poziom białka C-reaktywnego w krwi obwodowej. Analitycy dostrzegli, że poziom tego białka w organizmie może rosnąć nawet 1000-krotnie w ciągu doby, lecz równie szybko powraca do normy – badanie to można stosować w natychmiastowej diagnostyce gwałtownych zmian. Odczyn Biernackiego rośnie znacznie wolniej, lecz również dłużej wraca do fizjologicznej wartości.
Wskaźniki stanu zapalnego należą do niespecyficznych badań – podwyższona wartość nie przesądza o konkretnej chorobie, lecz jedynie sugeruje konieczność dalszej diagnostyki w poszukiwaniu przyczyny odchylenia. Należy pamiętać, że nie wszystkie choroby indukują wzrost markerów zapaleń.
