Choroba wieńcowa jest to stan niedokrwienia mięśnia sercowego spowodowany zmianami w tętnicach wieńcowych, czyli naczyniach zaopatrujących serce w tlen i niezbędne metabolity do jego pracy. Najczęstszą jej przyczyną jest miażdżyca (powyżej 98% przypadków). Tętnice wieńcowe są naczyniami o dosyć małej średnicy dlatego już nawet niewielka ilość blaszki miażdżycowej może prowadzić do ich znacznego zwężenia przez co mięsień sercowy nie otrzymuje wystarczającej ilości tlenu. Inne przyczyny choroby wieńcowej to: skurcz tętnic wieńcowych lub zespół sercowy X jednak występują one niezwykle rzadko.
Objawy
Zazwyczaj pierwszym objawem choroby wieńcowej jest zmniejszona tolerancja wysiłku fizycznego. Dzieje się tak, ponieważ podczas wysiłku serce potrzebuje dodatkowej porcji tlenu, aby szybciej pracować i pompować więcej krwi do naszych mięśni, które również mają zwiększony metabolizm podczas wysiłku. Jednak blaszki miażdżycowe uniemożliwiają rozszerzenie się tętnic wieńcowych i ilość tlenu dostarczana sercu jest taka sama jak podczas spoczynku. Wraz z postępem miażdżycy tętnice wieńcowe mają coraz mniejszą średnicę i coraz mniejsza aktywność fizyczna wywołuje ból w klatce piersiowej oraz duszność. Ból w klatce piersiowej odczuwany jest za mostkiem, może promieniować do żuchwy, lewego barku lub ramienia, ustępuje w spoczynku. Może on być wywołany wysiłkiem fizycznym, ale również stresem, ustępuje po przyjęciu nitrogliceryny. Oprócz bólu i duszności mogą występować zawroty i bóle głowy, ból brzucha, nudności lub zmęczenie.
Uwaga!
Jeżeli nagle wystąpi piekący ból w klatce piersiowej, może on promieniować do szyi, żuchwy, lewego ramienia lub barku, ale NIE PRZECHODZI w spoczynku ani po przyjęciu nitrogliceryny, to trzeba szybko zadzwonić po pogotowie – może to być ostry zespół wieńcowy (zawał)!
Czynniki ryzyka
Dzielimy je na dwie grupy – podlegające modyfikacji i niepodlegające modyfikacji. Na te pierwsze, jak sugeruje nazwa, mamy wpływ. Należą do nich: nieprawidłowe żywienie, palenie tytoniu, mała aktywność fizyczna, podwyższone ciśnienie tętnicze, nadwaga lub otyłość, podwyższone stężenie trójglicerydów i cholesterolu LDL oraz obniżone stężenie HDL. Do czynników ryzyka niepodlegających modyfikacji należy wiek (u kobiet powyżej 55. r.ż. u mężczyzn 45. r.ż.), płeć (większe ryzyko wśród mężczyzn) oraz wczesne rodzinne występowanie miażdżycy.
Diagnostyka i leczenie
Chorobę wieńcową diagnozuje się głównie na podstawie EKG spoczynkowego, można też zrobić elektrokardiograficzną próbę wysiłkową. Pomocne są również badania laboratoryjne, takie jak profil lipidowy czy glikemia na czczo. W przypadku wątpliwości lub potrzeby czulszej oceny można wykonać tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny w celu oceny anatomii naczyń wieńcowych oraz stopnia ich uwapnienia (blaszki miażdżycowe zawierają wapń). Leczenie polega na modyfikacji stylu życia z eliminacją czynników ryzyka miażdżycy, tj.: rzucenie palenia, większa aktywność fizyczna, zmiana diety. Podaje się też leki przeciwkrzepliwe, zapobiegające zawałowi oraz leki poprawiające profil lipidowy, aby ograniczyć powstawanie nowych blaszek miażdżycowych. W niektórych wypadkach stosuje się zabiegi inwazyjne mające na celu usunięcie blaszki miażdżycowej.
Podsumowanie
Choroba wieńcowa to stan niedokrwienia serca w wyniku zwężenia światła tętnic wieńcowych. W znacznej większości przypadków przyczyną jest miażdżyca. Pierwszymi objawami choroby wieńcowej są obniżona tolerancja na wysiłek oraz ból w klatce piersiowej wywołany wysiłkiem. Leczenie polega na prowadzeniu odpowiedniego stylu życia (odpowiednia aktywność fizyczna, dobrana dieta, niepalenie papierosów) oraz zażywaniu leków przeciwkrzepliwych i poprawiających profil lipidowy.
