Oleaceina
Oleaceina jest organicznym związkiem chemicznym z grupy fenoli, znajduje się w owocach i liściach drzewa oliwnego (oliwki europejskiej) Olea europaea. Drzewo rośnie w krajach basenu Morza Śródziemnego i tam znajdują się największe światowe plantacje. Jadalną częścią rośliny są małe owoce, z których tłoczy się znaną na całym świecie oliwę. Owoce te, zanim dojrzeją mają barwę szarawą, która zmienia się następnie na zieloną, potem kolejno – na różową, brązową, a na końcu na czarną. W zależności od tego kiedy nastąpi zbiór otrzymuje się oliwki zielone (zebrane wcześniej) lub czarne (zebrane na końcu procesu dojrzewania). Do celów leczniczych używa się też liści. Oleaceina występuje tylko w oliwie najwyższej jakości, czyli tzw. extra virgin, tłoczonej na zimno, mechanicznie, i nierafinowanej (nieoczyszczonej). Oliwa taka jest mętna, ma gorzkawy smak i zielonkawy kolor. Tłuszcz łagodniejszy w smaku, o żółtawym kolorze (zazwyczaj tańszy) zawiera znacznie mniej oleaceiny i innych składników odżywczych.
Działanie przeciwmiażdżycowe
W 2017 roku naukowcy z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego z zespołu prof. Marka Naruszewicza, kierownika Katedry Farmakognozji i Molekularnych Podstaw Fitoterapii przeprowadzili badania, z których wynika, że oleaceina zawarta w oliwie z oliwek wykazuje zbawienny wpływ na układ krwionośny. Substancja ta może zapobiegać tworzeniu się tzw. blaszek miażdżycowych. Tworzą je komórki zapalne oraz cholesterol gromadzące się w ścianach naczyń krwionośnych. Jeżeli blaszka miażdżycowa zwęża światło tętnicy o co najmniej 50% lub co gorsza pęka, tworzy się zator prowadzący do całkowitego zamknięcia światła naczynia krwionośnego. Choroba nazywa się miażdżycą i prowadzi do poważnych powikłań, jak: zawał serca czy udar mózgu. Oleaceina z oliwy zmienia funkcje pobudzających stan zapalny makrofagów w taki sposób, że zaczynają one produkować przeciwzapalną interleukinę 10, co utwardza blaszkę, dzięki czemu zmniejsza się ryzyko jej pęknięcia i utworzenia zatoru.
Oliwa dla zdrowia
Oliwa zawiera głównie kwas oleinowy (72%). Należy on do grupy jednonienasyconych kwasów tłuszczowych (MUFA) typu omega-9. Około 17% stanowią nasycone kwasy tłuszczowe (palmitynowy i stearynowy). W oliwie są także kwasy tłuszczowe wielonienasycone (PUFA): typu omega-6, czyli kwas linolowy – 8% oraz typu omega-3: kwas linolenowy – 1%. Zarówno kwasy tłuszczowe jednonienasycone, jak i wielonienasycone są bardzo ważne dla prawidłowego funkcjonowania wszystkich organów. O ile organizm ludzki jest w stanie syntezować niewielkie ilości kwasów z grupy omega-9, o tyle kwasy tłuszczowe omega-6 i omega-3 muszą być regularnie dostarczane z pożywieniem. PUFA pozytywnie wpływają na funkcjonowanie układu krwionośnego: obniżają stężenie złego cholesterolu (LDL) i trójglicerydów we krwi, regulują ciśnienie tętnicze, działają antyarytmicznie i przeciwzapalnie oraz ochronnie na śródbłonek naczyń krwionośnych. W połączeniu z oleaceiną stanowi to bardzo dobrą ochronę przed chorobami układu sercowo-naczyniowego: miażdżycą, nadciśnieniem tętniczym, zmniejszają ryzyko zawału serca i udaru mózgu. Warto zastąpić w codziennej diecie nasycone kwasy tłuszczowe (w produktach pochodzenia zwierzęcego) prozdrowotnymi nienasyconymi kwasami tłuszczowymi z dobrej jakości olejów roślinnych. Oliwa jest jednym z takich tłuszczów, należy jednak pamiętać o spożywaniu jej na zimno, gdyż w wyniku podgrzania (np. użycia jej do smażenia) traci wartości odżywcze.
