Czym jest zapalenie pęcherza moczowego?
Zapalenie pęcherza moczowego to manifestacja zakażenia toczącego się w dolnym odcinku dróg moczowych. W warunkach prawidłowych pęcherz moczowy jest jałowy, co oznacza, że nie ma tam żadnych bakterii. Tak działają mechanizmy obronne zapobiegające przeniesieniu drobnoustrojów do dróg moczowych z okolicy odbytu oraz pochwy. Głównym czynnikiem zapobiegającym zakażeniom jest swobodny odpływ kwaśnego moczu, który w mechaniczny sposób „przepłukuje” układ moczowy.
Z kolei czynnikami sprzyjającymi kolonizacji i zakażeniu są przede wszystkim: zastój moczu (spowodowany np. powiększeniem prostaty, wadami wrodzonymi moczowodów lub cewki moczowej, naciekiem nowotworowym oraz chorobami neurologicznymi), zaburzenia odporności, cukrzyca, ciąża oraz płeć żeńska (ze względu na krótką cewkę moczową i bezpośrednie sąsiedztwo pochwy). Choroba znacznie częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn.
Objawy
Główne dolegliwości obejmują pojawiające się nagle zaburzenia oddawania moczu: chory oddaje mocz z trudem, kroplami, często pojawia się ból podczas mikcji; występuje częstomocz, konieczność wstawania do toalety w porze nocnej, ból w podbrzuszu; czasami pojawia się nietrzymanie moczu; zazwyczaj nie występują objawy ogólne, jak: gorączka, dreszcze, nudności i wymioty.
Bardzo istotne jest odróżnienie dolegliwości zakażenia dolnych i górnych dróg moczowych. Ta druga postać nazwana jest odmiedniczkowym zapaleniem nerek i świadczy o przedostaniu się zakażenia przez moczowody do nerek, ma znacznie poważniejszy przebieg. Objawia się silnymi bólami pleców w okolicy lędźwiowej oraz objawami ogólnymi: wysoka gorączka, silne dreszcze.
Postacie
Ze względu na mechanizm, w jakim dochodzi do infekcji, dzielimy zakażenia układu moczowego na tzw. niepowikłane oraz powikłane.
Zakażenia niepowikłane mają zazwyczaj bardzo łagodny przebieg, nie wymagają diagnostyki (np. badania ogólnego i posiewu moczu), a do ich wyleczenia wystarczy przyjmowanie przez kilka dni doustnych tabletek – niektóre dostępne są nawet bez recepty. Te zakażenia wywoływane są w 70–95% przypadków przez Escherichia coli i występują jedynie u młodych zdrowych kobiet.
Z kolei powikłane zakażenia pęcherza moczowego charakteryzują się nieprzewidywalnym przebiegiem. Występują u osób z jakąkolwiek chorobą powodującą zastój moczu (przerost prostaty, wady układu moczowego, refluks moczowodowy), zaburzenia odporności (cukrzyca, HIV, przyjmowanie sterydów) lub są związane z zabiegami w obrębie dróg moczowych (cewnikowanie pęcherza, cystoskopia itd.).
Ponadto do powikłanych zakażeń zaliczamy jakiekolwiek infekcje u osób starszych, mężczyzn oraz u kobiet w ciąży. Są spowodowane różnymi rodzajami drobnoustrojów. Diagnostyka polega na wykonaniu badania ogólnego i posiewu moczu oraz badania krwi pod kątem czynności nerek. Najczęściej chorego udaje się wyleczyć lekami doustnymi przyjmowanymi w domu, lecz czasami konieczna jest hospitalizacja i leczenie dożylne. Nierzadko wykonywana jest poszerzona diagnostyka w kierunku zaburzeń powodujących zakażenia układu moczowego.
Podsumowanie
Zapalenie pęcherza moczowego to bardzo częsta choroba wywoływana przez bakterie. Objawy obejmują: zaburzenia w oddawaniu moczu, częstomocz oraz ból w okolicy nadłonowej. Zakażenia pęcherza moczowego mogą być niepowikłane, gdy występują u młodych zdrowych kobiet –wystarczającym postępowaniem jest wówczas badanie kliniczne i stosowanie leków doustnych w warunkach domowych. Z kolei powikłane zakażenia układu moczowego występują u osób z utrudnionym odpływem moczu, zaburzeniami odporności, cukrzycą, u osób starczych, mężczyzn i kobiet w ciąży. To poważniejsza postać choroby, która wymaga pobrania moczu do badania ogólnego oraz posiewu. Leczenie obejmuje antybiotykoterapię, czasami konieczna jest hospitalizacja.
