On:
list W: Dieta i odżywianie person Dodane przez:

Adaptogeny - rośliny silnie prozdrowotne

Właściwości adaptogenów są różnorodne, a ich aktywność biologiczna wielokierunkowa dlatego mogą wykazywać działanie wspierające pracę organizmu człowieka.

Adaptogen to substancja pochodzenia naturalnego (głównie roślinnego) ułatwiająca przystosowanie się do niesprzyjających czynników środowiskowych. Rośliny adaptogenne zawierają i produkują specyficzne substancje chemiczne pozwalające roślinie przystosować się do bardzo niekorzystnych warunków życia. Te same substancje wykazują działanie lecznicze na organizm człowieka. Adaptogen musi: być nietoksyczny, działać niespecyficznie (wykazywać szerokie spectrum działania fizycznego i biochemicznego) oraz normalizująco na zdrowie. Adaptogen może w niewielkim stopniu zmieniać funkcje psychiczne człowieka, czyli sposób odczuwania, percepcję, czy świadomość.

W 1947 roku rosyjski badacz Lazarev badał zdolność roślin do podnoszenia odporności organizmu człowieka na niekorzystne bodźce. Inni rosyjscy uczeni: Breckhman (farmakolog i doktor medycyny holistycznej) i Dardymov w 1950 roku założyli szkołę zgłębiającą tajniki adaptogenów, przede wszystkim leczniczych roślin z Dalekiego Wschodu, jak: żeń-szeń, cytryniec czy radiola.

Nieszkodliwe, tonizujące i działające holistycznie

Aby roślina mogła zostać zaliczona do adaptogenów, musi spełniać kilka warunków:

a) nieszkodliwość i nietoksyczność – działają łagodnie, nie wywołuje działań niepożądanych, nie wchodzi w interakcje z lekami;
b) działanie normalizujące – nie blokują normalnych funkcji ustroju, ale też nie nadstymulują organizmu, za to w naturalny sposób usprawniają działanie poszczególnych układów i narządów oraz pomagają w przystosowaniu do niesprzyjających warunków, takich jak: pragnienie, głód, chłód, upał, niedostateczna ilość tlenu, promieniowanie jonizujące, infekcje, wolne rodniki czy znaczny wysiłek fizyczny. Wspierają też funkcje psychologiczne – pomagają radzić sobie ze stresem;
c) działanie niespecyficzne – wpływają na cały ustrój i przywracają zdrowie. Spectrum działania jest bardzo szerokie, holistyczne – obejmuje cały organizm. Przejawia się to w zmianach morfologicznych, biochemicznych i fizjologicznych komórek – działanie przez enzymy – oraz narządów – przez hormony. Wspiera to pracę wszystkich układów w organizmie. Szczególne znaczenie ma stymulacja rdzenia nadnerczy do produkcji hormonów wzmacniających odporność organizmu na przeciążenia i zwiększających jego zdolności przystosowawcze.

Spectrum działania i grupy związków

Działanie zdrowotne adaptogenów jest różnorodne, a aktywność biologiczna – wielokierunkowa. Rośliny adaptogenne wykazują więc działanie:

1) immunostymulujące – pobudzające układ odpornościowy do walki z drobnoustrojami chorobotwórczymi niesprzyjającymi bodźcami;
2) przeciwutleniające i przeciwzapalne – wychwytujące i unieszkodliwiające wolne rodniki tlenowe, których nadmiar jest przyczyną stanów zapalnych mogących rozwinąć się w nowotwór;
3) przeciwstresowe – pobudzające rdzeń nadnerczy do produkcji hormonów podnoszących poziom dobrego samopoczucia: epinefryny, norepinefryny i dopaminy;
4) uspokajające;
5) podnoszące sprawność fizyczną;
6) zwiększające sprawność umysłową – koncentrację, zdolność uczenia się i zapamiętywania;
7) stymulujące aktywność anaboliczną – przyspieszające wzrost i zwiększanie masy ciała.

Adaptogeny można zaliczyć do następujących grup związków chemicznych: saponozydy, np. saponiny triterpenowe; polifenole; flawonoidy; polisacharydy; fitoekdyzony czy rodiolozydy. Każda z nich wykazuje inne właściwości chemiczne i ma określony wpływ na działanie ustroju.

Uznane i znane naturalne adaptogeny

Do niekwestionowanych, naukowo przebadanych roślin adaptogennych należą:

• żeń-szeń syberyjski (eleuterokok kolczasty) – za jego terapeutyczne działanie odpowiada ponad 200 różnych substancji bioaktywnych, najistotniejsze są: ginsenozydy, panaksany, panaksynole, eleutrozydy oraz liczne biopierwiatski, jak: wapń, miedź, fosfor, cynk, potas, żelazo, magnez, sód, siarka, i witaminy z grupy B oraz A i C. Żeń-szeń syberyjski ma bardzo szerokie spektrum działania: zmniejsza uczucie stresu, stymuluje pracę mózgu, niweluje zmęczenie, poprawia samopoczucie i kondycję psychofizyczną, wzmacnia odporność, przyspiesza regenerację organizmu po intensywnym wysiłku fizycznym, jest pomocny przy impotencji, korzystnie wpływa na pracę wątroby, obniża poziom złego cholesterolu HDL we krwi, przeciwdziała cukrzycy i zapobiega nowotworom;
• różeniec górski (rodiola) – niweluje uczucie zmęczenia, jest pomocny w niwelowaniu zaburzeń snu, poprawia koncentrację;
• szczodrak krokoszowaty – wzmacnia i stymuluje psychikę, zwiększając wydajność układu nerwowego i podnosząc ciśnienie krwi dodaje energii i i sił witalnych;
• aralia mandżurska – poprawia fizjologię układu nerwowego i krwionośnego, wzmacnia naturalne mechanizmy obronne organizmu;
• cytryniec chiński (schisandra) – wzmacnia kondycję fizyczną i psychiczną, normalizuje poziom cholesterolu we krwi, wspomaga pracę wątroby i działa jak afrodyzjak;
• witania ospała (ashwagandha, żeń-szeń indyjski) – dzięki zawartości witanolidów A-Y (głównie witaferyny A) i fenolokwasów w liściach oraz alkaloidów, fitosteroli i kumaryny w korzeniach wspomaga pracę układu nerwowego, chroni układ sercowo-naczyniowy, działa antyoksydacyjnie i przeciwzapalnie, przez co zapobiega nowotworom, wzmacnia odporność, jest pomocna w leczeniu niepłodności mężczyzn, przeciwdziała infekcjom i działa moczopędnie;
• bajkalina (tarczyca bajkalska) – wykazuje silne właściwości przeciwnowotworowe i oczyszczające przez usuwanie metali ciężkich z organizmu, działa antyoksydacyjnie i przeciwzapalnie na jamę ustną i skórę, chroni układ nerwowy, wzmacnia układ immunologiczny, przeciwdziała alergii, pozytywnie wpływa na układ sercowo-naczyniowy, pochłania szkodliwe promieniowanie UV i działa ochronnie na komórki wątroby;
• korzeń maca – dodaje energii, rewitalizuje, podnosi odporność, zwiększa popęd płciowy mężczyzn, łagodzi objawy menopauzy i bolesne miesiączki, zapobiega osteoporozie i stymuluje rozbudowę masy mięśniowej.

Panaceum na choroby cywilizacyjne

Adaptogeny mogą okazać się szczególnie ważne dla niwelowania skutków postępu cywilizacyjnego przynoszącego różne zagrożenia, mogą być pomocne w zapobieganiu i leczeniu tzw. chorób cywilizacyjnych: cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, choroby wieńcowej serca, otyłości, udarów i zawałów, miażdżycy, astmy oskrzelowej, różnego rodzaju alergii, kamicy nerkowej, próchnicy zębów, wrzodów żołądka i dwunastnicy, osteoporozy, nowotworów, a także problemów natury psychicznej: nerwicy, depresji, nadpobudliwości, przewlekłego stresu i ciągłego niepokoju. Niestety liczba osób cierpiących na tego rodzaju schorzenia ciągle rośnie i pomału stają się one plagą współczesności. Adaptogeny mogą okazać się tu niezwykle pomocne, a w połączeniu z dobrze zbilansowaną dietą, wypijaniem minimum 2 litrów czystej niegazowanej wody dziennie, regularną aktywnością fizyczną (najlepiej na świeżym powietrzu) i umiejętnością radzenia sobie ze stresem, np. poprzez stosowanie technik relaksacyjnych; pozwolą zapewnić długie i wolne od problemów zdrowotnych życie.


Bibliografia

Lutomski J., Kędzia B., Ocena aktywności biologicznej roślin o działaniu adaptogennym, Postępy Fitoterapii 2000, nr 2, s. 31–35,

online: http://www.czytelniamedyczna.pl/2436,ocena-aktywnosci-biologicznej-roslin-o-dzialaniu-adaptogennym.html, dostęp [26.07.2018]

Wojsiat J., Bliżej natury mniej chemii – prozdrowotne działanie adaptogenów, Biotechnologia, 29.11.2016,

online: http://biotechnologia.pl/farmacja/blizej-natury-mniej-chemii-prozdrowotne-dzialanie-adaptogenow,16632, [dostęp 26.07.2018]


Niedziela Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota January February March April May June July August September October November December

New Account Register

Already have an account?
Log in instead Lub Reset password