Szyszki i lupulina
Chmiel zwyczajny (Humulus lupulus L.) jest byliną pnącą, zaliczaną do rodziny konopiowatych (Cannabinaceae). Pochodzi z Azji, rośnie w strefie klimatu umiarkowanego. W Polsce występuje głównie w wilgotnych lasach i zaroślach. W medycynie chmiel jest ceniony jako środek uspokajający i nasenny.
Surowcem leczniczym są żeńskie kwiatostany – szyszki chmielu. Ich zbioru dokonuje się na początku dojrzewania, gdy mają barwę żółtozieloną. Szyszki chmielu są źródłem, również stosowanej w medycynie, lupuliny, czyli otartych z wysuszonych żeńskich kwiatostanów włosków gruczołowych. Lupulina ma postać żółtego, lepkiego proszku.
Dobroczynne substancje
Substancjami aktywnymi szyszek chmielu są: olejek eteryczny (zawierający monoterpeny i seskwiterpeny, m.in.: mircen, humulen, β-kariofilen, farnezen), żywice (zawierające kwasy goryczowe – alfa: humulon i jego pochodne oraz beta: lupulon i jego pochodne) flawonoidy (pochodne kwertecyny i kemferolu, ksantohumol, izoksantohumol, 8-prenylonaryngenina, rutyna), kwasy fenolowe, garbniki, woski, triterpeny (hopanon). Z szyszek chmielu można przygotować lecznicze napary i nalewki.
Chmiel na ukojenie nerwów
Chmiel wykazuje działanie: uspokajające, nasenne, przeciwlękowe, przeciwdepresyjne, przeciwdrgawkowe. Wpływa hamująco na czynność kory mózgowej, zmniejsza wrażliwości ośrodków w rdzeniu przedłużonym i kręgowym, a także utrudnia przenoszenie bodźców do mózgu. Ułatwia zasypianie i poprawia jakość snu, redukując liczbę przebudzeń w nocy i występowanie koszmarów sennych. Za działanie chmielu na układ nerwowy odpowiadają α- i β-kwasy, w tym metylobutenol, oraz substancje występujące w olejku eterycznym.
Stosowanie chmielu jest polecane w przypadku: stanów wzmożonego napięcia nerwowego, nadpobudliwości nerwowej i płciowej, bezsenności, zmęczenia, wyczerpania psychicznego, nerwicy wegetatywnej. Gorycze znajdujące się w chmielu stymulują trawienie i poprawiają apetyt, dlatego po roślinę warto sięgnąć zwłaszcza w przypadku nerwicy żołądka.
Szyszki chmielu, za sprawą 8-prenylonaryngeniny, mają działanie estrogenne. Mogą pomóc złagodzić dolegliwości związane z menopauzą, tj. drażliwość, uderzenia gorąca, stany depresyjne.
Dla zwiększenia efektywności działania chmiel można łączyć z innymi ziołami o podobnej aktywności, np. serdecznikiem lekarskim, melisą lekarską, kozłkiem lekarskim.
Środki ostrożności
Chmielu nie powinny stosować dzieci poniżej 12. roku życia, kobiety ciężarne i karmiące. Roślina może zaburzyć zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn.
