Lekarstwo na kaszel i choroby skóry
Podbiał pospolity jest rośliną stosowaną w leczeniu infekcji dróg oddechowych z powodu zawartości substancji o działaniu wykrztuśnym.
Podbiał pospolity
Podbiał pospolity (Tussilago farfara L.) to bylina z rodziny astrowatych, powszechnie występująca w całej Europie i niektórych rejonach Azji, Afryki oraz Ameryki Północnej.
Podbiał pospolity znaleźć można na terenie całego kraju – preferuje gleby wilgotne i gliniaste. Najczęściej występuje na łąkach, żwirowiskach, osuwiskach, w lasach, zaroślach i nad brzegami wód. Charakteryzuje się cienkimi, rozgałęzionymi rozłogami i złocistożółtymi kwiatami w formie koszyczków. Kwitnie od marca do maja, dlatego uznawana jest za zwiastun wiosny. Dopiero po przekwitnieniu wytwarza liście.
Zasady zbioru
Głównym surowcem leczniczym podbiału są liście. Należy zbierać je bez ogonków, w okresie od czerwca do września, ze stanowisk położonych z dala od dróg i domów. Zbiór najlepiej przeprowadzić w pogodny dzień, po wyschnięciu rosy. W zielarstwie można wykorzystać również kwiaty podbiału (pozbawione szypułek), zebrane w początkowej fazie rozwoju, czyli od marca do kwietnia. Z surowców leczniczych można przygotować m.in. napary, syropy i soki. Od starożytności roślinę stosowano jako środek wykrztuśny i przeciwkaszlowy. Dziś także znajduje szerokie zastosowanie w leczeniu chorób układu oddechowego. Warto poznać jednak również jego pozostałe właściwości.
Właściwości prozdrowotne
Liście i kwiaty podbiału zawierają m.in. polisacharydy śluzowe, flawonoidy (m.in. rutynę, hiperozyd), garbniki, kwasy organiczne, fitosterole, karotenoidy, olejki eteryczne i mikroelementy, np. cynk, magnez, mangan, potas.
Znajdujący się w podbiale śluz powleka błony śluzowe układu oddechowego, hamuje odruch kaszlowy i łagodzi podrażnienia gardła i krtani. Wyciąg z liści pobudza ruchy nabłonka migawkowego i ułatwia odkrztuszanie. Kwiaty wykazują natomiast silne działanie przeciwskurczowe. Podbiał ma ponadto właściwości przeciwbakteryjne, grzybobójcze, przeciwzapalne, przeciwutleniające, przeciwnowotworowe, neuroprotekcyjne, dezynfekujące, moczopędne i detoksykacyjne.
Wskazania
Podawanie preparatów podbiału jest zalecane przede wszystkim w infekcjach dróg oddechowych, np. w zapaleniu gardła, krtani czy oskrzeli. Wyciągi z rośliny mogą przynieść ulgę palaczom oraz przeziębionym, a także chorym na astmę, pylicę płuc czy przewlekły kaszel. Sprawdzają się też w leczeniu chorób nerek, biegunek i dolegliwości reumatycznych. Podbiał może być przydatny w profilaktyce i terapii nowotworów oraz chorób neurodegeneracyjnych, np. w chorobie Alzheimera czy Parkinsona.
Zarówno liście, jak i kwiaty nadają się do użytku zewnętrznego. Przygotowane z nich odwary wspomogą gojenie ran, oczyszczą skórę, ograniczą łupież, wypryski, zaczerwienienie i podrażnienia. Kosmetyki z podbiałem wskazane są zwłaszcza do pielęgnacji cery wrażliwej i mającej skłonność do nadmiernego przetłuszczania się.
Środki ostrożności
Podbiał zawiera niewielkie ilości alkaloidów pirolizydynowych, które mogą działać hepatotoksycznie (mogą uszkadzać wątrobę), dlatego nie należy stosować go dłużej niż 4–6 tygodni w ciągu roku. Z preparatów z podbiału powinny całkowicie zrezygnować kobiety ciężarne i karmiące, a także dzieci poniżej 6. roku życia.
Bibliografia
Skarżyński A., Zioła czynią cuda, Warszawa 1994, s. 140–142.
Piotrowska P., Wojcińska M., Matławska I., Podbiał pospolity (Tussilago farfara L.), Postępy Fitoterapii 2015, nr 3, s. 157–171.