Modrzew w medycynie
Modrzew (Larix Mill.) to rodzaj drzewa iglastego, należącego do rodziny sosnowatych (Pinaceae). W medycynie ludowej jego szyszki, pędy i igły wykorzystywano do przygotowywania syropów i nalewek łagodzących zaburzenia trawienne i dolegliwości związane z infekcjami i chorobami górnych dróg oddechowych. Obecnie do celów medycznych z modrzewia pozyskuje się arabinogalaktan – substancję o działaniu immunostymulującym i prebiotycznym.
Modrzew jako źródło arabinogalaktanu
Arabinogalaktan jest polisacharydem o masie cząsteczkowej 10,000-120,000 Da, należącym do grupy hemiceluloz. Składa się z dwóch cukrów prostych: arabinozy i galaktozy, połączonych w stosunku 1:6. Arabinogalaktan występuje w ścianach komórkowych roślin. Często tworzy połączenia z białkami, budując proteoglikany i glikoproteiny. Związki te regulują wzrost i rozwój roślin.
Bogatym źródłem arabinogalaktanu, niewystępującego w formie związanej z białkami, jest modrzew. Na skalę przemysłową wykorzystuje się przede wszystkim modrzew zachodni (Larix occidentalis Nutt.), rosnący w Ameryce Północnej. Arabinogalaktan modrzewiowy może stanowić do 35% suchego masy drewna. Pozyskuje się go metodą ekstrakcji z dolnych partii pnia. Substancja wyróżnia się dobrą rozpuszczalnością i stabilnością w szerokim zakresie stężenia, pH i temperatury.
Modrzewiowy błonnik na odporność
Arabinogalaktan pod względem żywieniowym klasyfikowany jest jako błonnik pokarmowy. Nie jest trawiony przez enzymy przewodu pokarmowego i w stanie nienaruszonym dociera do jelita grubego, gdzie ulega fermentacji przez mikroflorę gospodarza.
Błonnik z modrzewia wykazuje szeroką aktywność biologiczną: działa ochronnie na błonę śluzową przewodu pokarmowego, poprawia stan mikroflory jelitowej, ogranicza zaburzenia w funkcjonowaniu przewodu pokarmowego wywołane stresem i wspomaga pracę układu immunologicznego.
Arabinogalaktan stymuluje aktywność komórek NK i makrofagów (zwiększa ich działanie cytotoksyczne) i wydzielanie cytokin: czynnika martwicy nowotworów TNF-α, interleukiny-1 beta (IL-1β) i interleukiny-6 (IL-6).
Według badań Riede i wsp. (2013) suplementacja modrzewiowym błonnikiem ogranicza częstotliwość przeziębień i skraca czas występowania dolegliwości związanych z infekcjami.
Arabinogalaktan wpływa pozytywnie na skuteczność działania niektórych szczepionek. Zwiększa odpowiedź przeciwciał na szczepionki przeciwko Streptococcus pneumoniae i tężcowi.
Działanie immunostymulujące błonnika z modrzewia wiąże się również z jego właściwościami prebiotycznymi. Jego przyjmowanie wpływa na zwiększenie liczebności bakterii Bifidobacterium i Lactobacillus oraz zmniejszenie liczebności bakterii Clostridium. Arabinogalaktan modrzewiowy zwiększa produkcję krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, zwłaszcza maślanu i propionianu, które stymulują wzrost bakterii prebiotycznych. Jednocześnie ogranicza wytwarzanie i wchłanianie amoniaku. W ten sposób zapobiega rozwojowi zmian zapalnych i nowotworowych w obrębie jelita grubego.
