Bolesny problem
Kwas solny jest produkowany przez komórki żołądka, ma za zadanie wspomagać trawienie i działać bakteriobójczo. Jest silnym kwasem o niskim pH, dlatego może mieć niszczący wpływ na ściany żołądka. Aby do tego nie dopuścić, żołądek jest wyścielony w całości warstwą błony śluzowej, która ma chronić żołądek przed działaniem kwasu. W niektórych sytuacjach stężenie kwasu solnego w soku żołądkowym jest zbyt duże i prowadzi do niszczenia błony żołądka, co wywołuje nieprzyjemne objawy kliniczne. Taki stan nazywa się nadkwasotą żołądka.
Przyczyny
Główną przyczyną nadkwaśności jest nieodpowiednie odżywianie. Dieta bogata w tłuszcze i duże ilości cukrów prostych obciąża żołądek i może powodować zaburzenia trawienia.
Najniebezpieczniejsze jest jedzenie typu fastfood, które ma dużą zawartość tłuszczy. Niekorzystny wpływ wywierają też cytrusy, tak samo jak nieregularne posiłki jedzone w szybkim tempie.
Do innych przyczyn zalicza się palenie papierosów, spożywanie nadmiernych ilości alkoholu oraz duży stres, który jest jednym z najważniejszych czynników ryzyka. Innym ważnym czynnikiem jest zakażenie bakterią Helicobacter pylori. Niszczy ona śluzówkę przez co kwas solny niszczy komórki żołądka. Bakteria ta nie zawsze jest przyczyną nadkwasowości jednak rutynowo oznacza się jej obecność podczas gastroskopii ponieważ jest ona kancerogenna i w przypadku kolonizacji żołądka należy ją eradykować. Niektóre leki, jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. aspiryna, ibuprofen itp.) predysponują do nadprodukcji kwasu solnego oraz powstawania nadżerek i owrzodzenia. Również czynniki genetyczne takie jak zwiększona ilość komórek wytwarzających kwas solny lub ich większa wrażliwość na gastrynę (hormon pobudzający wydzielanie kwasu solnego) mogą prowadzić do nadkwasoty. Połączenie różnych czynników może wzmagać prawdopodobieństwo jej wystąpienia.
Objawy
Nadkwaśność może objawiać się różnie i może wywołać zapalenie błony śluzowej żołądka, a w następnym etapie również wrzody żołądka i dwunastnicy. Do jej objawów należą ból w lewej części nadbrzusza( tam gdzie anatomicznie występuje żołądek) często występującym na czczo, zgaga oraz nudności i wymioty. Może występować również kwaśny smak w gardle.
Leczenie i dieta
Leczenie nadkwaśności to kombinacja odpowiedniej diety oraz środków farmakologicznych. Dieta powinna być lekkostrawna, szczególnie w pierwszych tygodniach leczenia. Wskazane jest pełnowartościowe białko zmniejszające wydzielanie kwasu solnego – jest on potrzebny do aktywacji enzymów trawiących białko. Źródłem białka może być gotowany lub duszony (nie smażony) drób, ryby lub jajka. Zaleca się również pieczywo pszenne oraz ryż. Nie należy spożywać potraw smażonych, mocno doprawionych, pikantnych ani napojów gazowanych. Ponieważ komórki żołądka odpowiedzialne są za prawidłowe wchłanianie witaminy B12 podczas ich uszkodzenia można suplementować ją aby nie doprowadzić do niedoborów. Leczenie farmakologiczne polega na przyjmowaniu inhibitorów pompy protonowej, najczęściej raz dziennie (rano) lub dwa razy dziennie: rano i na noc – zapobiegają one wytwarzaniu kwasu solnego. Leki i posiłki należy przyjmować regularnie, bo w innym razie działanie leków nie będzie pełne. Dawkowanie leków zleca lekarz. Oprócz inhibitorów pompy protonowej jeżeli zaleci je lekarz można używać leków osłaniających komórki żołądka np. sukralfat. Działa on jak pasta, która przykleja się w miejscu ubytku błony śluzowej dzięki czemu ochrania wrażliwe miejsce przed kwasem żołądkowym i ułatwia jego gojenie.
Podsumowanie
Nadkwasota żołądka to stan, w którym stężenie kwasu solnego w soku żołądkowym jest zbyt duże. Przyczyny są różne, ale duży wpływ ma dieta, stres oraz regularność posiłków. Do objawów należy piekący ból brzucha oraz zgaga. Leczenie polega na diecie lekkostrawnej wspomaganej lekami przeciwdziałającymi powstawaniu kwasu solnego.
