Wzdęcia
Występowanie gazów w przewodzie pokarmowym jest zjawiskiem fizjologicznym. Częściowo pochodzą z połykanego przez nas powietrza podczas jedzenia i picia, a częściowo z fermentacji bakteryjnej w jelicie grubym oraz neutralizacji zasadowego soku trzustkowego przez kwasowy sok żołądkowy. Część gazów wydostaje się z organizmu podczas odbijania, jednak reszta przechodzi do dalszych odcinków przewodu pokarmowego. Nadmierną ilość gazów w jelitach nazywamy wzdęciem.
Przyczyny nadmiernej produkcji gazów
Do wzmożonego tworzenia się gazów w jelitach przyczynia się dieta bogata w niewchłanialne lub nietrawione składniki pokarmowe (np. błonnik), częściowo wchłanialne związki (np. laktoza) lub cukry proste (np. fruktoza). Dzieje się tak, ponieważ składniki niewchłanialne lub trawione w małym stopniu fermentowane są przez bakterie w jelicie grubym. Innymi przyczynami może być rozrost flory bakteryjnej, niedobór enzymów trawiennych, nietolerancja węglowodanów oraz zaburzenia czynności jelit (np. zespół jelita drażliwego, choroba Leśniowskiego–Crohna).
Diagnostyka
Aby poznać przyczynę nadmiernego tworzenia się gazów w jelitach, przeprowadza się najpierw podstawowe badania laboratoryjne oraz radiologiczne (USG, RTG) w celu wykluczenia chorób organicznych. Badania można rozszerzyć o kolonoskopię, dzięki której łatwo wykryć choroby zapalne jelit oraz raka jelita grubego, a także o badanie stolca na krew utajoną lub mikrobiologiczne badanie kału.
Postępowanie
Jeżeli nie zostały wykryte żadne choroby organiczne, najlepiej przeanalizować swój sposób żywienia i po kolei wykluczać okresowo produkty potencjalnie wywołujące dolegliwość, aż do rozpoznania szkodliwych składników. Mogą to być produkty, w których znajduje się fruktoza, np.: owoce, soki owocowe i miód, albo wyroby bogate w błonnik, czyli otręby, pieczywo razowe i warzywa strączkowe, a także grzyby, algi i cebula zawierające oligosacharydy. Należy też unikać napojów gazowanych i zawierających kofeinę oraz alkoholu.
Podsumowanie
Wzdęcia to zgromadzona w przewodzie pokarmowym nadmierna ilość gazów o różnej etiologii – mogą to być choroby zapalne jelit, niedobory enzymów, a także spożywanie pokarmu bogatego w substancje chętnie fermentowane przez bakterie. W celu ustalenia przyczyny wykonuje się panel podstawowych badań laboratoryjnych i radiologicznych. W razie wykluczenia chorób organicznych najlepiej przeanalizować swoją dietę i po kolei wykluczać produkty mogące być przyczyną tych dolegliwości.
