Jeden z medycznych mitów głosi, że usunięcie śledziony pozostaje bez wpływu na organizm człowieka. Choć życie bez śledziony jest w pełni możliwe, to badania kliniczne udowodniły, iż odporność pacjentów bez tego narządu może być znacznie obniżona. Jakie funkcje pełni śledziona w organizmie człowieka?
O anatomii
Śledziona to narząd jamy brzusznej rzutowany na okolice lewego podżebrza. Zdrowy organ nie jest wyczuwalny palpacyjnie. W warunkach fizjologicznych waży zwykle około 150 g. Stan kliniczny, w którym masa organu przekracza 350 g, określany jest splenomegalią. Patologiczne powiększenie śledziony może być jednym z pierwszych objawów wielu chorób, takich jak: marskość wątroby, białaczka czy mononukleoza zakaźna. W przebiegu niektórych chorób masa śledziony może osiągać nawet ponad kilogram.
Obserwacje mikroskopowe pozwoliły poznać histologiczną budowę narządu. Zbudowany jest z miazgi białej (uformowanej z komórek układu odpornościowego), miazgi czerwonej (w której znacząco przeważają komórki krwi) oraz łącznotkankowego zrębu.
W ochronie organizmu
Śledziona jest masywnym skupiskiem limfocytów, makrofagów, granulocytów, komórek dendrytycznych i innych komórek układu odpornościowego. Zachodzi w niej filtracja przepływającej krwi, zaś napotykane antygeny są unieszkodliwiane. Co więcej, stanowi ona kluczowy ośrodek namnażania limfocytów B i T, odpowiedzialnych za prawidłowy przebieg większości mechanizmów immunologicznych. W licznych grudkach limfatycznych zachodzi produkcja przeciwciał – specjalnych białek ukierunkowanych na unieszkodliwienie konkretnych antygenów wnikających do organizmu.
„Sprzątaczka” zużytych komórek
W czerwonej miazdze narządu dochodzi do niszczenia niepotrzebnych erytrocytów. Dzięki eliminowaniu starych lub uszkodzonych czerwonych krwinek śledziona zapobiega odkładaniu toksycznych elementów ich rozpadu. Po usunięciu śledziony funkcję oczyszczania krwi z niedziałających komórek przejmuje wątroba.
Rezerwuar krwi
Śledziona jest cennym magazynem osocza, elementów morfotycznych krwi, żelaza oraz hemoglobiny. Zgromadzone rezerwy okazują się czasem niezwykle pomocne, np. w przypadku niedotlenienia tkanek spowodowanego krwotokiem czy wysiłkiem fizycznym zapasy są uwalniane do krwiobiegu.
