Artretyzm, czyli dna moczanowa
Najczęstsza forma zapalenia stawów u mężczyzn po 40. i kobiet po 65. roku życia.
Podagra może być pierwszym symptomem artretyzmu
Kto choruje na artretyzm?
Artretyzm, zwany także dną moczanową, jest najczęstszą formą zapalenia stawów występującą u mężczyzn po 40. roku życia oraz kobiet po 65. roku życia. W ostatnich latach zauważono znaczny wzrost częstości występowania dny moczanowej. Ma to związek ze starzejącym się społeczeństwem oraz zwiększoną zapadalnością na wiele chorób przewlekłych, takich jak: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, przewlekłe choroby krążenia i nerek. Ryzyko powstania artretyzmu jest większe u osób otyłych oraz takich, które spożywają dużo pokarmów mięsnych, owoców morza lub nadużywają alkoholu, w szczególności piwa.
Artretyzm – groźne powikłanie hiperurykemii
Artretyzm jest chorobą wynikającą ze zbyt wysokiego poziomu kwasu moczowego we krwi. Jego stężenie w surowicy powyżej 6,5 mg/dl jest nazywane hiperurykemią. Najniebezpieczniejszym powikłaniem hiperurykemii jest właśnie artretyzm. Wynika on z właściwości fizycznych kwasu moczowego, który w większych stężeniach wytrąca się w tkankach – szczególnie stawach i nerkach – powodując upośledzenie ich funkcji oraz dolegliwości bólowe.
Dwie drogi do artretyzmu
Dna moczanowa może mieć pochodzenie pierwotne lub wtórne. Pierwsze jest uwarunkowane genetycznie i często występuje w obrębie rodziny. Przyczyną artretyzmu w tym przypadku jest zaburzenie metaboliczne powodujące zwiększone wytwarzanie kwasu moczowego w organizmie lub zmniejszone wydalanie tego kwasu przez nerki. W postaci wtórnej zaburzenia te nie są dziedziczne, ale wywołane np. przez: niedokrwistość, białaczkę, chemioterapię i radioterapię nowotworów, ale także przewlekłe choroby nerek czy cukrzycę.
Przebieg choroby
W artretyzmie wyróżniamy kilka etapów przebiegu choroby. Pierwsze stadium nie daje żadnych objawów i wiąże się z podwyższeniem poziomu kwasu moczowego we krwi – wyniki badań przekraczają 7 mg/dl. Zanim objawy drugiego stadium – ostrego zapalenia stawów – zaczną się uwidaczniać, może minąć nawet kilkadziesiąt lat. Pierwszym symptomem jest silny ból jednego lub wielu stawów, często zaczynający się w nocy, nasilający się i trudny do zniesienia. Staw jest obrzęknięty, a skóra na nim – zaczerwieniona, napięta i gorąca. Najczęściej choroba zajmuje stawy: palucha (podagra), kolanowy (gonagra), kciuka (chiragra), barkowy (omagra) i kręgosłupa (rachidagra). Kolejne napady bólu są wywołane przez wiele czynników. Mogą to być: zła dieta, stres, wysiłek fizyczny, infekcje czy spożycie alkoholu lub kawy. Nieleczone zapalenie stawów może przejść w formę przewlekłą, która prowadzi do trwałego zniekształcenia stawów i ograniczenia ich ruchomości. W tej fazie choroby pojawiają się tzw. guzki dnawe, które są wyczuwalne pod skórą, najczęściej na pięcie, paluchu, łokciu czy małżowinie usznej. Guzki te są złogami kryształów soli moczanowych.
Dieta kluczem do sukcesu
Leczenie artretyzmu obejmuje kilka obszarów. Przede wszystkim kładzie się nacisk na zmianę stylu życia, zmniejszenie wagi, a także odpowiednią dietę mającą na celu obniżenie stężenia kwasu moczowego we krwi. Kwas ten powstaje w wyniku przemian puryn, czyli aromatycznych związków organicznych będących składnikiem budulcowym komórek. Puryny występują w podrobach, mięsie, produktach garmażeryjnych (bulionach, galaretach), rybach oraz w roślinach strączkowych. Chorzy powinni zatem unikać tych produktów, a także ograniczyć spożycie alkoholu. Piwo, nawet bezalkoholowe, także zawiera puryny. Niebezpieczne okazują się również soki owocowe bogate we fruktozę. Zaleca się spożywanie: mleka, masła, serów, ryżu, kaszy, owoców, warzyw, chudego twarogu, jogurtów, jaj. Bardzo ważne jest przyjmowanie co najmniej 2 l wody lub herbat ziołowych dziennie, w celu zwiększenia wytwarzania moczu i wydalania kwasu moczowego.
Leczenie farmakologiczne
Hiperurykemia jest leczona także farmakologicznie. Często stosuje się leki moczopędne. Terapia może być kosztowna i obarczona reakcjami niepożądanymi. Przydatne są również leki przeciwzapalne zmniejszające ból.
Naturalne metody leczenia
W przypadku chorób przewlekłych szczególnie dobrze sprawdza się fitoterapia (ziołolecznictwo). Leki ziołowe charakteryzują się łagodnym działaniem i niewielką liczbą skutków ubocznych. Mimo że pierwszych rezultatów można spodziewać się dopiero po kilku tygodniach stosowania, warto przyjrzeć się naturalnym metodom kuracji. Rośliny znane ze skuteczności w leczeniu chorób reumatycznych to:
- hakorośl rozesłana (Harpagophytum) wykazująca działanie przeciwbólowe,
- olibanum, żywica pozyskiwana z kadziadłowca indyjskiego rosnącego na półpustyniach w północno-wschodniej Afryce oraz na Półwyspie Indyjskim, działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie,
- jesion (Fraxinus excelsior) od wieków wykorzystywany w zapalnych chorobach reumatycznych,
- arnika (Arnica montana) przynosząca ulgę w bólu i stanach zapalnych,
- żywokost (Symphytum officinale) stosowany zewnętrznie i przynoszący ulgę,
- brzoza (Betulae folium), mniszek lekarski (Taraxacum) i pokrzywa (Urtica dioica), które stymulują metabolizm i ułatwiają odtruwanie organizmu,
- nawłoć i jałowiec wykazujące pozytywne działanie w przypadku chorób reumatycznych, przy których występuje zwiększona wrażliwość na zimno,
- dzika róża (Rosa canina) działająca przeciwzapalnie i przeciwbólowo,
- ostryż (Curcuma longa) działający przeciwzapalnie.
Bibliografia