Wrośniak różnobarwny – grzyb na zdrowie
Wrośniak różnobarwny (Trametes versicolor) jest pospolitym grzybem nadrzewnym należącym do rodziny żagwiowatych (Polyporaceae) i typu podstawczaków (Basidiomycota). Występuje na pniach i gałęziach martwych krzewów, drzew liściastych i iglaków wielu gatunków. Wrośniak wykazuje wielokierunkową aktywność biologiczną. Zawarte w nim polisacharydy i związki polisacharydowo-białkowo działają immunomodulująco i przeciwnowotworowo.
Grzyb nadrzewny
Wrośniak różnobarwny występuje pospolicie na terenie Polski i Europy. Jest gatunkiem saprofitycznym. Wywołuje zgniliznę białą jednolitą (chemiczny rozkład ścian komórkowych drewna). Jego owocniki są płaskie i półkoliste, o wielobarwnym, strefowym zabarwieniu. Rosną w grupach. Ze względu na charakterystyczny wachlarzowaty wygląd wrośniak nazywany jest Yun Zhi (grzyb chmura) lub indyczym ogonem (Turkey tail).
Źródło dobroczynnych polisacharydów
Do głównych substancji czynnych wrośniaka różnobarwnego należą: polisacharydy, kompleksy polisacharydowo-białkowe, polifenole i terpeny. Według Kozarskiego i wsp. (2012) całkowita zawartość polisacharydów w ekstrakcie wodnym z grzyba wynosi 83,9 g/100 g s.m., w tym glukanów 36,3 ± 0,7 g/100 g s.m.
Na biologiczną aktywność wrośniaka różnobarwnego duży wpływ mają znajdujące się w nim związki: PSK (polisacharyd-K, Krestin) i PSP (polisacharydopeptyd). Grzyb zawiera także heptapeptyd (ternatynę), który może wspomóc leczenie otyłości oraz cukrzycy typu 2.
Grzyb kontra nowotworowy
Pozyskiwane z wrośniaka związki (Krestin i PSP) stosowane są w leczeniu adiuwantowym nowotworów, jako uzupełnienie chemio- i radioterapii. Wpływają one na przebieg procesu nowotworowego. Wydłużają okres remisji i długość życia. Pomagają złagodzić niepożądane skutki terapii przeciwnowotworowych.
Polisacharydy znajdujące się we wrośniaku różnobarwnym hamują adhezję i migrację komórek guza, wywołują apoptozę komórek nowotworowych (m.in. chłoniaka, białaczki, raka piersi), ograniczają angiogenezę i aktywność transformującego czynnika wzrostu-β1 (TGF-β1). Dodatkowo ograniczają działanie substancji immunosupresyjnych i stymulują odpowiedź immunologiczną typu komórkowego (aktywację makrofagów, komórek NK i limfocytów T). Wpływają także na aktywność enzymów odpowiedzialnych za neutralizację wolnych rodników tlenowych (uznawanych za jeden z czynników pobudzających rozwój nowotworów).
W walce z wirusami i bakteriami
PSK i PSP wykazują działanie przeciwwirusowe wobec wirusów: HIV-1, grypy typu A (H1N1), Herpes simplex typu 2.
Substancje znajdujące się we wrośniaku mają właściwości immunomodulujące. Zwiększają odporność organizmu na bodźce zewnętrzne. Wpływają na aktywację mechanizmów odporności wrodzonej i transkrypcyjnej genów kodujących cytokiny o działaniu prozapalnym. Wykazują zdolność do oddziaływania receptorami toll-podobnymi – zaangażowanymi w rozpoznawanie molekularnych wzorców związanych z patogenami.
Ekstrakty z owocników grzyba działają przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo. Są skuteczne w walce z m.in.: Pseudomonas aeruginosa, Saccharomyces cerevisiae, Enterobacter aerogenes, Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Salmonella typhimurium, Staphylococcus epidermidis, Klebsiella pneumoniae, Listeria monocytogenes.
Wrośniak różnobarwny wpływa na skład mikroflory jelitowej. Zwiększa poziom dobroczynnych bakterii Bifidobacterium oraz Lactobacillus i redukuje liczebność bakterii Clostridium, Staphylococcus i Enterococcus.
Dla diabetyków
Związki zawarte we wrośniaku różnobarwnym wpływają na gospodarkę lipidowo-węglowodanową organizmu. Znajdują zastosowanie w leczeniu cukrzycy typu 2.
Frakcje polisacharydów hamują aktywność enzymu α-glukozydazy – biorącego udział w hydrolizie skrobi do glukozy. Powodują spowolnienie trawienia cukrów i obniżenie poziomu glukozy po posiłku. Znajdująca się w grzybach ternatyna przeciwdziała hiperglikemii, ogranicza akumulację tłuszczów i syntezę trójglicerydów w wątrobie.
