Hiperglikemia to stan, w którym stężenie cukru (glukozy) we krwi jest podwyższone w stosunku do wartości obserwowanych u zdrowych ludzi. Najczęstszą chorobą, związaną z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej, jest cukrzyca – dotyka 3,5 miliona osób w Polsce. Długotrwałe utrzymywanie się wysokich stężeń glukozy w osoczu prowadzi do poważnych i nieodwracalnych zaburzeń metabolicznych w całym organizmie. Na uszkodzenie szczególnie narażone są: naczynia krwionośne, serce, nerki, układ nerwowy i oczy.
Najbardziej charakterystyczne objawy, które pojawiają się przy wysokiej hiperglikemii, to: zwiększenie pragnienia, wydalanie dużej ilości moczu i utrata masy ciała. Dodatkowo występuje przewlekłe zmęczenie i osłabienie oraz częste zakażenia narządów moczowo-płciowych.
Niestety, najczęściej choroba rozwija się podstępnie. Pacjent nie odczuwa żadnych objawów przez wiele lat i dopiero ciężkie powikłanie cukrzycy, jak np. zawał serca lub udar mózgu, doprowadzają do postawienia rozpoznania. Dlatego okresowe badania krwi w kierunku cukrzycy są bardzo ważnym elementem profilaktyki zdrowotnej.
Badanie stężenia glukozy we krwi powinno być wykonywane co roku przez osoby:
1) z nadwagą,
2) z nadciśnieniem tętniczym,
3) z podwyższonym stężeniem cholesterolu,
4) mało aktywne fizycznie,
5) z chorobami sercowo-naczyniowymi,
6) po przebyciu cukrzycy w ciąży lub po urodzeniu dużego dziecka (>4000 g),
7) te, których najbliżsi krewni chorują na cukrzycę.
Osoby bez wymienionych obciążeń po przekroczeniu 45. roku życia powinny badać się co 3 lata.
Prawidłowe stężenie glukozy na czczo mieści się w zakresie 60–99 mg/dL, wynik każdego badania powinien być skonsultowany z lekarzem. Należy pamiętać, że stężenie glukozy wzrasta po zjedzeniu każdego posiłku oraz po wypiciu napoju (nawet takiego, który nie jest słodki, np. po kawie), dlatego badanie powinno być przeprowadzane po głodówce trwającej przynajmniej 8 godzin (na czczo). Do diagnozowania cukrzycy konieczna jest analiza krwi żylnej, dlatego badanie podręcznym glukometrem, do którego pobieramy krew włośniczkową z opuszki palca, nie może służyć do rozpoznawania choroby. Badanie glukometrem służy jedynie do „codziennego” orientacyjnego monitorowania poziomu glukozy we krwi u diabetyków.
