Gurmar – indyjski pogromca cukru
Gurmar (Gymnema sylvestris) jest indyjską rośliną leczniczą, należącą do rodziny toinowatych (Apocynaceae). W medycynie ajurwedyjskiej stosowana jest w leczeniu choroby wrzodowej, chorób skóry, układu moczowego, niedokrwistości, żylaków odbytu, astmy, robaczycy. Gurmar hamuje odczuwanie smaku słodkiego i działa hipoglikemizująco, dlatego jest nazywany „pogromcą cukru”.
Lekarstwo z indyjskich lasów
Gurmar występuje w lasach tropikalnych, zaroślach i zagajnikach południowych Indii i południowo-wschodniej Azji. Osiąga wysokość nawet do 8 m. Ma jajowate lub eliptyczne liście i drobne, zielonkawo-żółte kwiaty. Kwitnie od sierpnia do marca, a owocuje zimą. Surowcem leczniczym są wysuszone, rozdrobnione liście, które odznaczają się intensywnym, gorzkim smakiem.
Substancje aktywne
Głównymi związkami odpowiedzialnymi za biologiczną aktywność gurmar są glikozydy – kwasy gymnemowe. Substancje te stymulują wydzielanie insuliny, regenerują komórki β trzustki, pobudzają wchłanianie glukozy w mięśniach szkieletowych, hamują wchłaniania glukozy w jelicie cienkim, zmniejszają apetyt na produkty słodkie, zwiększają aktywności enzymów odpowiedzialnych za zużycie glukozy, obniżają poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi, zmniejszają poziom glikogenu w wątrobie. Kwasy gymnemowe blokują receptory smakowe i hamują odczuwanie smaku słodkiego lub gorzkiego.
Do innych substancji znajdujących się w gurmar należą: flawony, antrachinony, chlorofile, stigmasterol, aminokwasowe pochodne betainy, żywice, cholina, trimetylamina, saponiny triterpenowe – gymnemaziny A, B, C i D, gurmaryna, kwas winowy, kwas mrówkowy, kwas masłowy, inozytol, β-amyryna, kwas hydroksycytrynowy, alkaloidy.
W leczeniu cukrzycy
Ekstrakt z gurmar reguluje poziom cukru we krwi u pacjentów z cukrzycą insulinozależną i insulinoniezależną.
Baskaran i wsp. (1990), w badaniach na 22 pacjentach z cukrzycą typu 2, wykazali, że stosowanie przez 18-20 tygodni ekstraktu z liści rośliny wraz z doustnymi środkami hipoglikemizującymi powoduje obniżenie poziomu glukozy i HbA1c we krwi. U większości pacjentów przyjmujących gurmar możliwe było zmniejszenie dawek leków przeciwcukrzycowych.
W walce z otyłością
Gurmar może wspomóc odchudzanie u osób otyłych. W badaniu Preuss i wsp. (2014) pacjentów przyjmujących kwas hydroksycytrynowy, chrom związany z niacyną i wyciąg z liści gurmar po 8 tygodniach zaobserwowano spadek masa ciała oraz wskaźnik BMI o 5-6%. Suplementacja przyniosła dodatkowe korzyści w postaci obniżenia poziomu cholesterolu, lipoprotein o niskiej gęstości, trójglicerydów i wzrostu poziom lipoprotein frakcji HDL.
Na inne dolegliwości
Oprócz działania hipoglikemizującego gurmar wykazuje właściwości: przeciwzapalne, moczopędne, przeciwpasożytnicze, wykrztuśne, detoksykujące, przeciwgorączkowe, wzmacniające serce.
Środki ostrożności
Nie zaleca się przyjmowania suplementów z gurmar kobietom ciężarnym i karmiącym. Gurmar może wchodzić w interakcje z lekami przeciwcukrzycowymi i insuliną, dlatego jej stosowanie przez pacjentów cierpiących na cukrzycę wymaga konsultacji lekarskiej. Zaleca się suplementację przez minimum 3-4 tygodnie (optymalnie 6-12 miesięcy).
