Nasieniak to najczęstszy nowotwór złośliwy, rozwijający się w jądrach. Wywodzi się z komórek produkujących męskie gamety rozrodcze – plemniki. Przebieg choroby jest stosunkowo gwałtowny – szybko daje przerzuty do węzłów chłonnych oraz innych narządów. Na szczęście dobrze odpowiada na chemioterapię, a długoletnie przeżycie jest możliwe nawet w zaawansowanych stanach.
W populacji ogólnej nasieniaki są dość rzadkie, a według Krajowego Rejestru Nowotworów stanowią ok. 1,6% wszystkich nowotworów złośliwych wykrywanych u mężczyzn. Należy jednak pamiętać, że jest to choroba ludzi młodych i że w grupie wiekowej od 20 do 44 lat stanowi aż 25% przypadków raka.
Może rozwinąć się u każdego mężczyzny, istnieją jednak czynniki predysponujące do jego rozwoju. Należą do nich: rasa biała, wnętrostwo (czyli brak zstąpienia jąder do moszny u chłopców powyżej 1. roku życia, jądra pozostają w jamie brzusznej lub w kanałach pachwinowych, podwyższone ryzyko zachorowania utrzymuje się nawet mimo operacji korygującej wnętrostwo), rak drugiego jądra, rak jądra w rodzinie, zespoły wad wrodzonych.
Podstawowym i najczęstszym objawem jest pojawienie się w jądrze wyczuwalnego guzka lub zmiana konsystencji jądra. Może wystąpić uczucie „ciężkości”, rozpierania lub dyskomfortu w mosznie. Czasami jądro pobolewa, ale silny ból należy do rzadkości, pojawia się w rozwoju procesu zapalnego. Jako pierwsze mogą pojawić się objawy związane z występowaniem przerzutów, takie jak: bóle brzucha, pleców, krwioplucie, powiększenie węzłów chłonnych. W nowotworach wydzielających hormony możliwe jest powiększenie piersi. Niestety, początkowe subtelne objawy choroby często są bagatelizowane przez chorych, co doprowadza do późnego diagnozowania.
Podstawową metodą diagnostyczną jest badanie palpacyjne, czyli przez dotyk, oraz USG jądra. Wykonuje się też pomiary stężenia markerów nowotworowych we krwi (b-HCG, AFP i LDH) oraz specjalistyczne badania obrazowe w kierunku wykrywania przerzutów, np. tomografia komputerowa klatki piersiowej i jamy brzusznej.
Leczeniem pierwszego rzutu jest orchidektomia, czyli wycięcie jądra. Jest to zabieg konieczny, ale i bezpieczny, a funkcje seksualne są w pełni zachowane. Istnieje ryzyko trwałej bezpłodności, dlatego przed operacją zaleca się zdeponowanie nasienia w odpowiednim banku nasienia. Po zabiegu operacyjnym lekarz decyduje o dalszym postępowaniu. Zazwyczaj leczenie uzupełnia się radio- lub chemioterapią.
Rokowanie jest stosunkowo dobre, ale zależy od stopnia zaawansowania nowotworu w momencie postawienia diagnozy. U pacjentów z nasieniakiem o niskim stopniu zaawansowania – 5 lat przeżywa 86% pacjentów. Pacjenci z bardziej zaawansowanym nowotworem osiągają 5-letnie przeżycie na poziomie 72%. Dlatego bardzo istotne jest, aby w ramach profilaktyki każdy mężczyzna co miesiąc przeprowadzał samodzielnie badanie jąder.
