Skąd się bierze celiakia?
Celiakia, zwana też chorobą trzewną, jest schorzeniem immunologicznym o podłożu genetycznym, czyli jest dziedziczna. Polega ona na nietolerancji glutenu – białka obecnego w wielu zbożach, w tym w: pszenicy, życie i jęczmieniu. Gdy osoba z celiakią spożywa pokarmy zawierające gluten, następuje nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego powodująca zapalenie jelit. Jeśli zapalenie się przedłuża, a gluten nie jest wykluczony z diety, dochodzi do zanikania kosmków jelitowych odpowiedzialnych za wchłanianie składników odżywczych. To z kolei powoduje ogólne osłabienie organizmu, zahamowanie jego wzrostu i rozwoju.
Objawy celiakii
Celiakia występuje u około 1% populacji ludzkiej. Objawy są dość niespecyficzne i mogą pojawiać już u małych dzieci, jednak choroba może występować także w postaci utajonej – ujawniającej się w późniejszym wieku pod wpływem osłabienia organizmu, np. przez stres, ciążę, zabiegi chirurgiczne.
W klasycznej postaci celiakia objawia się:
- bólami brzucha,
- przewlekłymi biegunkami,
- wzdęciami,
- bardzo obfitymi cuchnącymi stolcami,
- zahamowaniem wzrostu i dojrzewania u dzieci,
- niedokrwistością,
- osteoporozą.
Nasilenie objawów może być bardzo zmienne. Niektóre osoby wyraźnie reagują nawet na najmniejsze ilości glutenu w diecie, a inne – mogą w niewielkich dawkach go tolerować.
Potwierdzenie diagnozy
Podejrzenie celiakii potwierdza się za pomocą badań serologicznych – sprawdzających występowanie we krwi przeciwciał charakterystycznych dla tej choroby. Można także przeprowadzić badania genetyczne albo badania histopatologiczne wycinka błony śluzowej jelita cienkiego, by potwierdzić zanik kosmków jelitowych.
Jedyne leczenie – dieta bezglutenowa
Jedyną sprawdzoną metodą leczenia celiakii jest ścisłe przestrzeganie diety bezglutenowej. Polega ona na unikaniu zawierających to białko ziaren: pszenicy, żyta i jęczmienia. Niektóre osoby muszą także wykluczyć z diety owies. Planując jadłospis, należy pamiętać, że wiele produktów przetworzonych może także zawierać te ziarna. Celiakii nie da się wyleczyć, dlatego też dieta musi być przestrzegana dożywotnio.
