Bataty – zdrowsza wersja ziemniaków
Odmiany o miąższu pomarańczowym zawierają spore ilości β-karotenu i antocyjanin, czyli silnych antyoksydantów.
Skąd się biorą bataty
Bataty, zwane także słodkimi ziemniakami, to bulwy korzeniowe rośliny o nazwie wilec ziemniaczany (łac. Ipomoea batatas). Jest to roślina uprawiana w strefie międzyzwrotnikowej. Głównymi jej producentami są obecnie Chiny, Uganda, Nigeria oraz Indonezja. Jadalną częścią rośliny są liście oraz podziemne bulwy tego pnącza, które mogą mieć kolory od białego przez pomarańczowy po fioletowy zależnie od odmiany. W Polsce najczęściej dostępne są bulwy w kolorze pomarańczowym, bogate w β-karoten.
Skład bulw
Bataty są bardzo odżywcze – zawierają niewielkie ilości białka oraz tłuszczu, ale dużo węglowodanów. Odmiany o miąższu pomarańczowym zawierają spore ilości β-karotenu i antocyjanin. Oba te związki są silnymi antyoksydantami, mają więc zdolność do neutralizacji wolnych rodników, dzięki czemu zapobiegają procesom zapalnym, procesom starzenia się skóry oraz powstawaniu nowotworów.
Bataty przeciwko cukrzycy
Dzięki dużej zawartości błonnika bataty mają niski indeks glikemiczny. Po ich zjedzeniu poziom cukru we krwi wzrasta powoli, stopniowo, co pozwala chorym na cukrzycę na łatwiejsze kontrolowanie go. Dodatkowo antyoksydanty batatów chronią tkanki przed szkodliwymi skutkami podwyższonego poziomu cukru, a co za tym idzie – pomagają zmniejszyć ryzyko powikłań związanych z cukrzycą, takich jak nefropatia czy martwica tkanek.
Ważne źródło witaminy A
β-karoten zawarty w pomarańczowych bulwach batatów jest prekursorem witaminy A. Jest ona odpowiedzialna jest za odporność, prawidłowe działanie oczu, kondycję skóry oraz metabolizm białek. Jej niedobór jest szczególnie niebezpieczny u dzieci, a u dorosłych może powodować kurzą ślepotę, czyli nieprawidłowe widzenie po zmierzchu. β-karoten w batatach może pomagać zapobiegać niedoborom witaminy A nawet w ubogich krajach.
Mniej popularne liście
Są one dość trudno dostępne, nie są popularne, a szkoda, ponieważ stanowią bardzo dobre źródło antyoksydantów, czyli związków chemicznych neutralizujących wolne rodniki. Liście batatów zawierają także błonnik, cynk, potas, sód, mangan, wapń, magnez, żelazo i witaminę C.
Bibliografia
Burri B., Evaluating sweet potato as an intervention food to prevent vitamin A deficiency, Comprehensive Reviews in Food Sscience and Food Safety 2011, vol. 10, s. 118–130, online.
Dutta S., Sweet potatoes for diabetes mellitus: a systematic review, Pharmacophore, 2015, vol. 6, p. 1, s. 60–72, online.
Jaarsveld van P. i in., β-carotene-rich orange-fleshed sweet potato improves the vitamin A status of primary school children assessed with the modified-relative-dose-response test, American Journal of Clinical Nutrition 2005, vol. 81, s. 1080–1087, online.