Rola naturalnej mikroflory przewodu pokarmowego
Organizm człowieka jest skolonizowany przez ogromną liczbę drobnoustrojów. Szacuje się, że w skład mikroflory wchodzi ok. 1000 gatunków bakterii. Pełnią one wiele istotnych zadań, takich jak: regulacja wchłaniania różnych substancji z przewodu pokarmowego, produkcja witamin oraz ochrona przed atakiem zjadliwych chorobotwórczych bakterii. Zaburzenia w składzie i czynności mikroflory organizmu nazywane są dysbiozą i prowadzą do upośledzenia funkcjonowania organizmu.
Czynnikami ryzyka powstania dysbiozy są stosowanie antybiotyków oraz zakażenia przewodu pokarmowego. W literaturze wskazuje się na związek zaburzenia z występowaniem różnych chorób, takich jak zespół jelita drażliwego, choroby zapalne jelit, choroby alergiczne, cukrzyca, otyłość, zaburzenia psychiczne oraz autyzm, choć związki te nie zostały ostatecznie udowodnione.
Probiotyki
Według definicji WHO, „probiotyki” to żywe drobnoustroje, które podawane w odpowiednich ilościach wywołują korzystny efekt zdrowotny. Zalicza się do nich przede wszystkim bakterie produkujące kwas mlekowy z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium oraz drożdżaki Saccharomyces boulardii. Niektóre probiotyki występują w postaci leków zarejestrowanych do leczenia różnych schorzeń przewodu pokarmowego. Pozostałe produkuje się jako suplementy diety lub są dodawane do produktów mlecznych, np. kefirów, maślanek oraz jogurtów. Bakterie kwasotwórcze biorą również udział w naturalnych mechanizmach fermentacji i można je przyjmować w pokarmie w postaci kiszonek.
W lecznictwie stosowanie probiotyków ma za zadanie odbudowanie i przywrócenie prawidłowego składu mikroflory jelitowej. Obecnie prowadzi się wiele badań klinicznych oceniających wpływ stosowania tych leków w rozmaitych schorzeniach. Towarzystwa naukowe zalecają przyjmowanie probiotyków w leczeniu ostrego nieżytu żołądkowo-jelitowego u dzieci (odnotowano skrócenie czasu trwania biegunki) oraz zapobiegawczo równocześnie z antybiotykoterapią u dzieci i dorosłych (zmniejszenie częstości występowania biegunki poantybiotykowej).
Znane są doniesienia o korzystnym wpływie probiotyków na przebieg zespołu jelita drażliwego, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego (ale nie w chorobie Leśniowskiego-Crohna!) oraz na leczenie zakażenia Helicobacter pylori u dorosłych. Natomiast nie zaleca się probiotyków w zakażeniach spowodowanych Clostridium difficile, biegunce podróżnych, zaparciach oraz w otyłości. Dodatkowo w infekcjach dróg rodnych u kobiet zaleca się stosowanie preparatów dopochwowych zawierających pałeczki kwasotwórcze, razem z antybiotykiem lub lekiem przeciwgrzybiczym.
Podsumowanie
Bakterie stanowią naturalny i bardzo istotny składnik ludzkiego organizmu, niezbędny do prawidłowego jego funkcjonowania. Zaburzenia w składzie mikroflory jelitowej, nazywane dysbiozą, predysponują do rozwoju rozmaitych schorzeń. Probiotyki to preparaty, zawierające żywe drobnoustroje. Ich zadaniem jest przywrócenie prawidłowej mikroflory jelitowej. Zgodnie z zaleceniami, stosowane są w ostrym nieżycie żołądkowo-jelitowym u dzieci oraz profilaktycznie równocześnie z antybiotykoterapią. Obecnie trwają badania naukowe nad wykorzystaniem probiotyków w terapii innych chorób.
