Czym jest rabarbar
Rabarbar (łąc. Rheum) to rodzaj roślin występujący dziko, najczęściej w Azji i w europejskiej części Rosji w klimacie subtropikalnym oraz umiarkowanym. Obejmuje około 60 gatunków, poza tym znanych jest kilka jego odmian hodowlanych. Uprawia się go przede wszystkim dla ogonków liściowych, które są używane w przemyśle spożywczym. Z rabarbaru robi się dżemy i kompoty oraz dodaje się go do ciast. Znajduje także zastosowanie w medycynie tradycyjnej, głównie indyjskiej i chińskiej.
Skład rabarbaru
Dla medycyny szczególnie cenne są korzenie rabarbaru, ponieważ zawierają największe ilości substancji czynnych. Najważniejsza grupa składników rabarbaru, odpowiedzialnych za jego właściwości lecznicze to antrachinony: emodyna, aloeemodyna, reina oraz chryzofanol. Inne istotne składniki to stilbeny, w tym zwłaszcza resweratrol.
Działanie przeczyszczające
Antrachinony mają działanie przeczyszczające. W obrębie jelita cienkiego oraz jelita grubego przekształcają się w antrony i antranole, które drażnią ściany jelita grubego. Poza tym antrachinony hamują wchłanianie wody w jelicie grubym i pobudzają ruchy perystaltyczne. To sprawia, że treść pokarmowa szybciej opuszcza układ pokarmowy. Dlatego ekstrakty z rabarbaru dodaje się do preparatów wspomagających odchudzanie. Należy bardzo uważać na dawki zażywanych antrachinonów – zbyt duże mogą wywołać zapalenie jelit. Poza tym długotrwałe stosowanie antrachinonów może powodować przedłużanie krwawienia miesiączkowego u kobiet oraz utrudniać wchłanianie substancji odżywczych.
Działanie przeciwnowotworowe
Antrachinony mają również właściwości przeciwnowotworowe. Hamują działanie topoizomerazy II, enzymu niezbędnego do podziałów komórkowych. To wywołuje zmniejszenie tempa podziałów komórkowych w obrębie guza i ograniczenie jego wzrostu. Emodyna i aloeemodyna mogą wykazywać także cytotoksyczność względem niektórych nowotworów, czyli niszczyć ich komórki. Związki te mogą pomóc w walce z rakiem płaskokomórkowym, nowotworem piersi oraz nowotworem gruczołów ślinowych.
Działanie przeciwzapalne
Za sprawą aloeemodyny, a w mniejszym stopniu i pozostałych antrachinonów, zmniejszają się stany zapalne w obrębie organizmu oraz maleje prawdopodobieństwo pojawienia się nowych. Oddziałuje ona bezpośrednio na makrofagi i uniemożliwia ich komunikację, przez co stan zapalny nie ma szans wystąpić.
Stymulowanie wytwarzania estrogenu
Zawarty w rabarbarze resweratrol wpływa na gospodarkę hormonalną człowieka. Powoduje zwiększenie syntezy estrogenu – żeńskiego hormonu płciowego. Może to być korzystne dla kobiet, szczególnie tych w wieku okołomenopauzalnym. U mężczyzn jednak podwyższenie poziomu żeńskich hormonów może doprowadzić do spadku libido.
Działanie przeciwgrzybicze
Ekstrakty z rabarbaru mają właściwości przeciwgrzybicze. Dzięki nim można pozbyć się drożdżaków (w tym Candida albicans), powodujących grzybice dróg oddechowych kropidlaków (Aspergillus) oraz wywołujących grzybice skóry i paznokci grzybów gatunku Trichophyton mentagrophytes.
