Kwiaty nie tylko dla ozdoby
Fiołek trójbarwny (Viola tricolor) jest pospolitą rośliną polną, występuje w Europie i Azji. Często używany w kuchni jako oryginalny dodatek do dań. Słynie jednak nie tylko z walorów dekoracyjnych, ale również z właściwości leczniczych. Szczególnie ceniony jest w dermatologii i kosmetyce.
Piękny i zdrowy
Jest to roślina jednoroczna lub dwuletnia z rodziny fiołkowatych. Rośnie głównie na polach, łąkach, przy drogach oraz na obrzeżach lasów, preferuje gleby piaszczyste o kwaśnym odczynie. Osiąga wysokość 10–30 cm, kwitnie od czerwca do września. Ma rozgałęzioną łodygę, liście kształtu sercowatego i lancetowatego. Charakterystyczną cechą są trójkolorowe kwiaty: górne płatki są najczęściej fioletowe, dolne i boczne – żółte, a ostroga – zielono-fioletowa.
Surowcem zielarskim są kwitnące pędy. W zielu znajdują się liczne substancje aktywne: bioflawonoidy (rutyna, kwercetyna), karotenoidy (zeaksantyna, β-karoten, wiolaksantyna), saponiny, śluzy, sole mineralne, fenolokwasy, pochodne kwasu salicylowego.
W herbatkach i kosmetykach
Fiołek można stosować zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. Przygotowane z niego napary sprawdzają się w profilaktyce i leczeniu. Kwiatami warto wzbogacać sałatki, zupy czy desery, a zielem – kosmetyki, kąpiele lecznicze i robić z niego okłady czy kompresy.
Na oczyszczenie organizmu
Znane są właściwości oczyszczające fiołka. Związki w nim zawarte łączą się ze szkodliwymi produktami przemiany materii i ułatwiają ich usuwanie z organizmu. Ziele przyspiesza przemianę materii i działa moczopędnie i napotnie. Wspomaga terapię zapalenia pęcherza, kamicy moczowej, chorób nerek. Saponiny w nim zawarte zwiększają wydzielanie śluzu i wzmagają odruch wykrztuśny. Pomaga to palaczom w oczyszczaniu dróg oddechowych, a także innym podczas infekcji. Roślina ma także właściwości przeciwbakteryjne, przeciwutleniające, neuroprotekcyjne, przeciwnowotworowe.
W terapii trądziku i pielęgnacji skóry
W skład preparatów do pielęgnacji skóry naczynkowej i łojotokowej wchodzi również fiołek. Napary z niego można stosować do przemywania skóry trądzikowej. Zawarte w nich saponiny emulgują tłuszcze, ułatwiają oczyszczanie skóry, ograniczają namnażanie się bakterii i łagodzą stany zapalne. Podrażnienia redukują również salicylany, wykazujące działanie przeciwzapalne i odkażające. Fiołek sprawdza się w leczeniu trądziku młodzieńczego, wyprysków skórnych, liszaju rumieniowatego, łojotokowego zapalenia skóry i łuszczycy.
Na wzmocnienie naczyń
Rutyna i kwercetyna uszczelniają i wzmacniają naczynia krwionośne dlatego fiołek jest stosowany w profilaktyce i terapii miażdżycy, cukrzycy, nadciśnienia, chorób oczu. Warto stosować go, aby ograniczyć pękanie naczyń czy zredukować cienie pod oczami.
Przeciwwskazania
Nie można stosować fiołka w: nadpłytkowości, zakrzepicy pourazowej, nadwrażliwości na salicylany, zaawansowanej miażdżycy w wieku starczym. Naparów nie należy aplikować na uszkodzoną skórę. Nie zaleca się przyjmowania preparatów z fiołka dzieciom, kobietom ciężarnym ani karmiącym.
