Nazwa „mirra” pochodzi od armejskiego słowa mura, oznaczającego „gorzki”. Jest to żywica powstająca w kanałach wydzielniczych tkanki roślinnej niewielkich drzew balsamowców należących do rodzaju Commiphory (główny gatunek, z którego uzyskiwana jest mirra to Commiphora abyssinica występująca w Północnej Abisynii). W korze około 10 odmian tych tropikalnych roślin (rosnących w Abisynii, Arabii, Somalii i Indiach), mających cierniste gałęzie i czerwone owoce, wytwarzana jest oleista substancja o żółtawym kolorze – właśnie żywica. Wydobywana jest ona poprzez wykonanie specjalnych nacięć, aby spłynęła do naczyń, a następnie osuszana. Nabiera wtedy ciemno-żółtego, a niekiedy brunatno-czerwonego lub brązowego koloru i przybiera postać granulek, które mają świeży orientalny zapach, są gorzkie w smaku.
Starożytny lek, balsam i środek leczniczy
W starożytności mirry używano jako pachnidła. Wchodziła w skład quetoret (wonnej mieszaniny złożonej z około 13 substancji, w tym mirry i aloesu), pachnidła stosowanego podczas obrzędów religijnych i ceremonii (m.in. przez Egipcjan). Mirrą perfumowały się kobiety (nosiły woreczek na piersi) i perscy królowie. Stosowano ją do skrapiania ubrań i odświeżania łóżek. Swoją historię mirra ma również w Biblii – była składnikiem świętego oleju do namaszczania oraz jednym z trzech darów przyniesionych przez Trzech Króli ze Wschodu narodzonemu Jezusowi. Starożytni Egipcjanie z kolei stosowali ją jako jeden ze składników środka do balsamowania zwłok (wierzyli, że mirra ułatwia duszy przejście na tamten świat). Była też środkiem leczniczym: przeciwbólowym, odkażającym, pomocnym przy dolegliwościach żołądkowych i oddechowych, przyspieszającym gojenie się ran oraz pozwalającym utrzymać higienę jamy ustnej. Była też panaceum na czerwonkę i trąd.
Współczesny składnik kosmetyków i leków
Obecnie mirra również znajduje szerokie zastosowanie, najczęściej w formie olejku eterycznego, otrzymywanego z destylacji żywicy:
1) dodawana jest do kosmetyków (głównie balsamów i olejków do ciała), gdyż posiada silne właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybiczne (leczy drożdżycę Candida) oraz ściągające i antyseptyczne; odkaża skórę, przyspiesza gojenie się ran, zapobiega pękaniu naskórka i odbudowuje strukturę skóry oraz obkurcza rozszerzone pory; dodawana jest do naturalnych antyperspirantów, gdyż ogranicza wydzielanie potu; hamuje wydzielanie nadmiernych ilości łoju, przez co leczy trądzik; jest substancją odmładzającą i ujędrniającą oraz wspomaga leczenie schorzeń skórnych, m.in. egzemy;
2) wspomaga leczenie cukrzycy, gdyż znacząco obniża poziom cukru we krwi;
3) obniża poziom złego cholesterolu w krwi, przez co zapobiega powstawaniu blaszek miażdżycowych;
4) wykazuje działanie przeciwbólowe, a także działając obkurczająco, tamuje krwawienia, dlatego polecana jest osobom cierpiącym na hemoroidy;
5) z uwagi na zdolność tamowania krwawienia jest też dodatkiem do past do zębów i płynów do płukania ust, mających ograniczać krwawienie dziąseł i przyspieszyć regenerację błony śluzowej jamy ustnej; pomaga przy bólu zębów, pleśniawkach, ropnym zapaleniu gardła i języka oraz niweluje nieprzyjemny zapach z ust;
6) działanie przeciwbólowe spowodowało, że dodaje się ją do maści na stłuczenia, otarcia czy bóle stawów po urazach; leczy artretyzm i reumatyzm;
7) poprawia samopoczucie, pomaga się zrelaksować, niweluje stany przemęczenia i stres, dlatego przeciwdziała depresji, działa oczyszczająco na umysł i emocje;
8) pozytywnie oddziałuje na żeński układ rozrodczy: usuwa skrzepy krwi z macicy i przyspiesza przyrost nowej tkanki w tym organie, leczy też nadżerki, dawniej stosowana po porodzie jako środek przeciwbólowy i przyspieszający obkurczanie się macicy;
9) działa wykrztuśnie w schorzeniach układu oddechowego, usuwa nadmiar śluzu i osusza oskrzela, polecana jest więc przy astmie, bronchicie czy kaszlu, ale też przy dolegliwościach ze strony zatok;
10) pomaga przy bólach żołądka i biegunkach oraz odbudowuje śluzówkę w przewodzie pokarmowym, niszczy też bytujące w nim pasożyty;
11) unieszkodliwia bakterie gronkowca złocistego oraz może być lekiem ratującym życie przy sepsie;
12) sprzyja detoksykacji krwi i wątroby, wzmaga wydzielanie żółci;
13) ma działanie antynowotworowe;
14) działa antyalergicznie;
15) odkaża i odświeża powietrze w pomieszczeniach.
Substancje bioaktywne
Prozdrowotne właściwości mirry wynikają z bioflawonoidów roślinnych, będących silnymi antyoksydantami. Występują one w postaci kompleksu flawonoliganów, zwanego sylimaryną. Obejmuje ona następujące związki: sylibinę, izosylibinę, sylikrystynę, sylidaninę i taksyfolinę. Oprócz tego mirra zawiera seskwiterpeny (węglowodory w postaci oleistych cieczy lub substancji stałych), wśród których szczególnie ważny jest furanoseskwiterpen, wykazujący zdolności do hamowania wzrostu raka piersi i prostaty. Do seskwiterpenów znajdujących się w olejku mirrowym należą też: β-elemen i δ-elemen. Ponadto żywica ta zawiera znaczne ilości minerałów (sód, potas, krzem, cynk, chlor) i witamin. W skład mirry wchodzą też trójterpeny, kwasy trójterpenowe i fenole.
Rozważne ilości
Pomimo że mirra należy do substancji bezpiecznych, jej przedawkowanie może wywołać dolegliwości żołądkowe (mdłości, wymioty, biegunki) i przyspieszenie akcji serca. Nie jest zalecana również dla kobiet w ciąży.
