Zalety nawłoci
Nawłoć (Solidago L.) to rodzaj roślin należących do rodziny astrowatych (Asteraceae), występujących pospolicie na terenie Ameryki Północnej, Europy i Azji. Ziele nawłoci w medycynie ludowej stosowane jest jako środek przeciwzapalny, odtruwający i moczopędny. Jego aktywność biologiczna uwarunkowana jest obecnością licznych substancji czynnych, wśród których szczególne znaczenie mają związki fenolowe.
Lecznicze ziele
Do rodzaju Solidago należy około 100 gatunków. W celach leczniczych wykorzystywane są przede wszystkim: nawłoć pospolita (S. virgaurea L.) i nawłoć kanadyjska (S. canadensis). Oba gatunki występują w Polsce. Surowcem leczniczym jest ziele nawłoci (pocięte lub całe, wysuszone nadziemne części rośliny), zbierane na początku kwitnienia. Ziele rośliny jest bogate we flawonoidy i saponiny triterpenowe.
Nawłoć pospolita
Nawłoć pospolita jest w Polsce gatunkiem rodzimym. Osiąga wysokość do 100 cm. Ma eliptyczne liście i żółte kwiaty zebrane w koszyczki. Występuje w zaroślach, na górskich zboczach, nieużytkach, polanach, suchych łąkach. Kwitnie w sierpniu/wrześniu. Nawłoć pospolita zawiera saponiny triterpenowe (virgaureasaponiny B, C, D, E), olejek eteryczny (bogaty w gamma-kadinen, alfa-i beta-pinen, mircen, limonen, germakren D), glikozydy fenolowe (pochodne estrów benzoesowosalicylowych, kwasu kawowego, chlorogenowego, chinowego i salicylowego), diterpeny i irydoidy. Ziele wyróżnia się dużą zawartością: kwercetyny, kemperolu i rutozydu.
Nawłoć kanadyjska
Nawłoć kanadyjska pochodzi z Ameryki Północnej. W Europie była uprawiana jako roślina ozdobna, skąd rozprzestrzeniła się na stanowiska naturalne. Uznawana jest za gatunek inwazyjny. Nawłoć kanadyjska osiąga wysokość do 150 cm. Ma lancetowate liście i złocistożółte kwiaty zebrane w niewielkie koszyczki. Występuje na ternach ruderalnych i nieużytkach. Kwitnie od lipca do października. Odznacza się wyższą zawartością saponin i flawonoidów niż nawłoć pospolita. Do substancji czynnych nawłoci kanadyjskiej należą: saponiny triterpenowe (giganteasaponiny, bajogenina), olejek eteryczny, diterpeny, pochodne kwasu kawowego, chlorogenowego, ferulowego, salicylowego i chinowego. Roślina jest bogata w rutozyd.
Właściwości i zastosowanie
Wyciągi z nawłoci działają moczopędnie. Zwiększają diurezę, ułatwiają wydalanie chlorku sodu, mocznika oraz kwasu moczowego, ograniczają obrzęki. Zapobiegają formowaniu się biofilmu, dzięki czemu redukują rozwój patogenów w układzie moczowym oraz ułatwiają ich zwalczanie. Polecane są do stosowania przy stanach zapalnych nerek i pęcherza moczowego oraz kamicy moczowej.
Polisacharydy znajdujące się w nawłoci kanadyjskiej mają właściwości immunomodulujące. Kompleksy złożone z polifenoli i polisacharydów wykazują działanie przeciwkaszlowe i łagodzą ataki astmy.
Ziele nawłoci ma dobroczynny wpływ na skórę. Ogranicza stany zapalne, oczyszcza skórę i wzmacnia naczynia krwionośne. Polecane jest zwłaszcza jako składnik preparatów do pielęgnacji cery naczynkowej i trądzikowej.
Ze względu na działanie napotne, rozgrzewające i przeciwbólowe nawłoć może być stosowana do łagodzenia dolegliwości związanych z grypą, przeziębieniem i infekcjami układu oddechowego.
Nawłoć działa rozkurczowo na przewód pokarmowy. Wspomaga wydzielanie żółci i soków trawiennych. Jest przydatna w przypadku niestrawności, biegunek, wzdęć.
Ziele nawłoci ma także właściwości: przeciwzapalne, przeciwdrobnoustrojowe, przeciwutleniające. Napary i odwary z rośliny wspomagają detoksykację i hamują powstawanie złogów w układzie moczowym. Nawłoć znajduje zastosowanie w terapii: nadciśnienia, chorób reumatycznych, dermatoz, zaburzeń metabolicznych, cukrzycy.
Miód nawłociowy
Nawłoć jest cenną rośliną miododajną. Wydajność miodowa nawłoci pospolitej to: 400–500 kg/ha, a wydajność pyłkowa do 100 kg/ha. Zbiór miodu nawłociowego odbywa się późnym latem lub jesienią. Miód nawłociowy ma barwę kremowożółtą i kwaskowaty, lekko cytrynowy smak. Służy jako dodatek do deserów, kanapek, płatków owsianych i napojów. Wykorzystywany jest również do pielęgnacji skóry i włosów.
Miód nawłociowy ma działanie moczopędne, żółciopędne, przeciwzapalne i rozkurczowe. Poleca się jego stosowanie w przypadku infekcji układu moczowego, zaburzeń wydzielania żółci, nadciśnienia i problemów ze skórą.
Przeciwwskazania
Preparatów z nawłoci nie należy stosować w przypadku niewydolności nerek lub serca. Nie powinny przyjmować ich kobiety ciężarne i karmiące piersią oraz dzieci poniżej 12. roku życia. Nawłoć może nasilać działanie leków moczopędnych i przeciwzakrzepowych.
