Witamina P (citryn) to nie jeden związek chemiczny, lecz kilkadziesiąt zaliczanych do grupy bioflawonoidów. Zostały one odkryte i nazwane w 1936 roku przez węgierskiego biochemika Alberta Szent-György, który 3 lata wcześniej odkrył również witaminę C (kwas askorbinowy).
Ustalenie istnienia witaminy P w cytrynie było następstwem badań nad witaminą C. Węgierski badacz chciał bowiem ustalić, czy witamina C występująca w cytrusach wykazuje większą aktywność biologiczną od tej wyizolowanej. Okazało się, że to właśnie citryn zwiększa przyswajalność i wzmacnia działanie kwasu askorbinowego.
Skąd wzięła się nazwa
Witamina P pełni wiele ważnych funkcji w organizmie, a jedną z nich jest zmniejszanie przepuszczalności ścianek naczyń krwionośnych (citryn uszczelnia je przez zwiększenie mocy kapilarnej). To właśnie od angielskiego słowa permeability (przepuszczalność) pochodzi nazwa witaminy P. Z kolei określenie zamienne (citryn) wskazuje źródło występowania tych związków (cytrusy). Obecnie bioflawonoidy stanowią osobną grupę związków i nie są zaliczane do witamin, ponieważ ich niedobór nie wywołuje zespołu objawów typowych dla niedoboru witamin. Określenie witamina P funkcjonuje jednak do dziś jako nazwa umowna.
Rola w organizmie
Citryn odpowiada za wiele ważnych funkcji fizjologicznych:
1) z witaminą C (wzmacniając jej działanie):
• usprawnia przepływ krwi w naczyniach krwionośnych, działając na nie rozkurczowo,
• zmniejsza ich kruchość (uszczelnia je), co reguluje przepuszczalność naczyń włosowatych,
• obniża ciśnienie krwi;
2) reguluje poziom cukru we krwi;
3) pomaga utrzymać właściwy poziom dobrego cholesterolu (HDL);
4) bierze udział w procesie metabolizmu węglowodanów, aminokwasów i kwasów tłuszczowych;
5) rozluźnia mięśnie gładkie w przewodach żółciowych;
6) ogranicza rozwój wrzodów żołądka i dwunastnicy;
7) zapobiega powstawaniu siniaków i obrzęków;
8) działa antyalergicznie;
9) ma właściwości grzybobójcze;
10) ma silne właściwości antyoksydacyjne – bioflawonoidy są grupą związków neutralizujących wolne rodniki tlenowe, których nadmiar uszkadza komórki, prowadząc do rozwoju licznych stanów zapalnych, co z kolei może przyczynić się do wystąpienia wielu schorzeń (miażdżycy, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, zawału serca, chorób neurodegeneracyjnych, a nawet nowotworów);
11) poprawia samopoczucie, bo podwyższa poziom adrenaliny stymulującej organizm do działania;
12) łagodzi objawy menopauzy.
Nie tylko w cytrusach
Bioflawonoidy występują w wielu owocach (nie tylko w cytrusach) – znajdują się tuż pod skórką i pełnią funkcję barwników i przeciwutleniaczy oraz chronią przed atakiem grzybów i owadów. Witaminę P znajdziemy w: cytrynach, pomarańczach, grejpfrutach, morelach, śliwkach węgierkach, jeżynach, czarnych porzeczkach, wiśniach, aronii, owocach dzikiej róży, berberysu, głogu i czarnego bzu. Flawonoidy są też w warzywach (papryce, kaparach i szpinaku) i ziołach (szczawiu, fiołku trójbarwnym, dziurawcu, mięcie, rumianku, lukrecji) oraz w gryce i czerwonym winie. Warto wiedzieć, że citryn rozpuszcza się w wodzie, dlatego wydalany jest z moczem, trudno więc doprowadzić do jego nadmiaru w organizmie. Niedobór natomiast może przyczyniać się do pękania naczyń włosowatych, co widoczne jest w postaci siniaków i wybroczyn. Mogą też krwawić dziąsła. Brak odpowiedniej ilości witaminy P znacznie zwiększa ryzyko dolegliwości ze strony układu krwionośnego. Oprócz tego pojawić się mogą bóle głowy, ogólne zmęczenie, bezsenność, problemy z pamięcią i koncentracją, dolegliwości ze strony układu pokarmowego (biegunki, wymioty) oraz nadwrażliwość na światło słoneczne i ciągłe uczucie zimna.
Bardzo ważne jest synergiczne działanie citrynu z witaminą C, którą chroni on przed utlenianiem. Biodostępność kwasu askorbinowego znacznie zwiększa się przy współudziale witaminy P. Oba te związki znacznie podnoszą odporność organizmu. Idealny stosunek witaminy C do flawonoidów wynosi 5:1.
