Męczennica cielista - balsam dla duszy

Uznawana za roślinę o działaniu uspokajającym, dzięki temu wyciągi z niej stosowane są w łagodzeniu różnych zaburzeń na tle nerwowym.

Roślina na ukojenie nerwów

Męczennica cielista (Passiflora incarnata L.) to tropikalna bylina pnąca występująca w lasach Ameryki Północnej, Środkowej i Południowej. Nazwę zawdzięcza specyficznej budowie kwiatów, które kojarzą się z symbolami męki Chrystusa: koroną cierniową i gwoździami. Lecznicze właściwości rośliny znane były rdzennym mieszkańcom Ameryki, którzy używali jej jako środka nasennego i przeciwbólowego. Współcześnie ziele to jest głównie naturalnym lekiem uspokajającym. Jego potencjalne zastosowanie jest jednak znacznie szersze.

Substancje prozdrowotne

Choć w męczennicy cielistej zidentyfikowano różne substancje czynne, to nie udało się do końca określić, które z nich mają właściwości lecznicze. Do najważniejszych należą związki flawonoidowe, m.in.: witeksyna, izowiteksyna, orientyna, izoorientyna, szaftozyd, izoszaftozyd, wicenina-2 i swertyzyna. Szczególną rolę przypisuje się jednak chryzynu i benzoflawonowi. W męczennicy cielistej znajdują się również: kumaryny, olejki eteryczne, alkaloidy ß-karbolinowe i maltol. Ich zawartość może być jednak różna i jest zależna od miejsca pochodzenia ziela i stopnia jego dojrzałości.

Działanie na układ nerwowy

Męczennicę stosuje się w terapii chorób układu nerwowego. Przypuszcza się, że związki w niej zawarte mogą wpływać na receptory układu GABA-ergicznego. W badaniach doświadczalnych i klinicznych stwierdzono, że wyciąg z męczennicy obniża poziom lęku m.in. przed operacją czy w zespole lęku uogólnionego. Najsilniejsze działanie uspokajające wykazuje wyciąg metanolowy z liści i łodyg.

Dzięki działaniu przeciwlękowemu preparaty z rośliny poprawiają jakość snu i wpływają na wydłużenie fazy REM. Warto więc po nią sięgnąć w razie wystąpienia silnego napięcia nerwowego czy bezsenności. Działanie przeciwdrgawkowe preparatów może być użyteczne w terapii padaczki i choroby Parkinsona. Wyizolowanemu z rośliny benzoflawonowi przypisuje się ponadto zdolność ograniczania rozwoju uzależnień i łagodzenia skutków odstawienia. Jego skuteczność stwierdzono m.in. w uzależnieniach od: kannabinoidów, benzodiazepin, nikotyny, alkoholu i opiatów.

Inne zastosowania

Wyniki badań na zwierzętach wykazują przydatność substancji pochodzących z męczennicy do łagodzenia kaszlu i dolegliwości astmatycznych. Ponadto stosowana jest jako afrodyzjak.

 Przeciwwskazania

Wyciąg z męczennicy cielistej uznawany jest za nietoksyczny, dlatego może być bezpiecznie stosowany przez większość osób. Ze względu na brak odpowiednich danych nie zaleca się go kobietom ciężarnym ani karmiącym. Należy zachować ostrożność przy łączeniu ziela i leków wpływających na ośrodkowy układ nerwowy; mogą wywołać senność, dlatego w czasie jej stosowania lepiej zrezygnować z prowadzenia pojazdów.

Bibliografia

Nartowska J., Kwiat Męki Pańskiej, Panacea 2009, nr 2 (27), s. 6–8.

Jawna K., Mirowska-Guzel D., Widy-Tyszkiewicz E., Męczennica cielista (Passiflora incarnata L.) – roślina lecznicza o wielokierunkowym działaniu farmakologicznym, Postępy Fitoterapii 2014, nr 4, s. 252–258.