Molibden - metal potrzebny w organizmie

Występuje w śladowych ilościach i jest niezbędny do produkcji wielu enzymów, odgrywa również istotną rolę przy produkcji krwi.

Prawidłowy metabolizm i rozwój organizmu

Molibden należy do grupy metali przejściowych. Charakteryzuje się srebrzystobiałą barwą, bardzo dużą twardością i jedną z najwyższych temperatur topnienia spośród wszystkich pierwiastków. Z uwagi na te właściwości jest stosowany w przemyśle zbrojeniowym i lotniczym oraz do produkcji lamp żarowych. W postaci czystej rzadko w przyrodzie występuje, ale jest w minerałach: molibdenit, wulfenit, powellit. Jako mikroelement wchodzi w skład wszystkich organizmów zwierzęcych i organizmu ludzkiego. W ciele człowieka znajduje się w wątrobie, nerkach i zębach oraz w śledzionie, płucach, mózgu i mięśniach. Jego nadmiar neutralizowany jest przez nerki i wątrobę, a wydalany wraz z kałem i moczem.

Mało znana rola w ustroju

Choć jest pierwiastkiem śladowym i występuje w organizmie w niewielkich ilościach, jest niezbędny do prawidłowego przebiegu wielu funkcji życiowych:

1. Wchodzi w skład ważnych enzymów;
   - umożliwiających aktywowanie i wykorzystanie (przyswajanie) żelaza przechowywanego w ferrytynie – białku obecnym w wątrobie;
   - aktywujących utlenianie oraz przyswajanie tłuszczów i węglowodanów – umożliwia więc dostarczanie komórkom energii;
   - neutralizujących toksyczne związki siarkowe – bierze tym samym udział w detoksykacji organizmu;
   - biorących udział w procesach oksydacyjno-redukcyjnych;
   - oksydazy ksantynowej odpowiadającej za metabolizm puryn i produkcję kwasu moczowego;
2. Bierze udział w produkcji hemoglobiny;
3. Uczestniczy w syntezie tauryny – aminokwasu transportującego kreatynę do mięśni oraz poprawiającego funkcje ośrodkowego układu nerwowego;
4. Równoważy stężenie miedzi i cynku;
5. Wspomaga prawidłowy wzrost i rozwój organizmu;
6. Wykazuje pozytywny wpływ na męską płodność;
7. Bierze udział w procesach komórkowych.

Zmniejsza ryzyko zachorowania na anemię, poprawia samopoczucie; polepsza pamięć, koncentrację oraz procesy uczenia się i zapamiętywania; sprzyja szybszej regeneracji mięśni po wysiłku fizycznym; podnosi odporność; wzmacnia zęby i kości oraz oczyszcza organizm.

Konsekwencje zdrowotne nadmiaru i niedoboru

Odpowiednio zbilansowana dieta zapewnia prawidłowy poziom molibdenu w ustroju, ponieważ pierwiastek ten przenika z gleby do wszystkich roślin. U osób niedbających o zdrowe odżywianie, spożywających zbyt mało warzyw oraz zbyt dużo żywności wysoko przetworzonej (zawierającej konserwanty, barwniki, wzmacniacze smaku i spulchniacze), a także żywionych pozajelitowo i długotrwale zażywających leki może wystąpić niedobór mikroelementu. Jego skutkami są: zaburzenia libido i impotencja u mężczyzn, problemy ze wzrokiem, choroby skóry, rozdwajanie się i wypadanie włosów, łamliwość paznokci, skłonność do próchnicy zębów oraz przewlekłe zmęczenie i senność. Długotrwały niedobór może prowadzić do rozwoju nowotworów (zwłaszcza przełyku). Oprócz zmiany nawyków żywieniowych, wskazana jest u tych osób suplementacja molibdenu. Nadmiar tego pierwiastka występuje rzadko, gdyż jest on sukcesywnie wydalany z organizmu. W wyjątkowych przypadkach przedawkowania suplementów (przyjmowanie powyżej 10 mg dziennie) oraz u osób mających styczność ze sproszkowaną formą tego metalu (np. w pracy) mogą wystąpić: zaburzenia układu pokarmowego, podwyższony poziomu kwasu moczowego we krwi, dna moczanowa, bóle stawów, niedokrwistość, niedoczynność tarczycy i uszkodzenia wątroby.

Warzywa i zboża jako podstawowe źródła pierwiastka

Zawartość molibdenu w poszczególnych roślinach jadalnych zależy od rodzaju gleby, na której są uprawiane. Tereny obfitujące w ten mikroelement to gleby wapienne i bagienne. Najwięcej molibdenu znajduje się w zbożach (gryka, jęczmień, owies, proso, żyto, orkisz), nasionach roślin strączkowych (fasola, groch, soczewica, ciecierzyca) i zielonych warzywach liściastych (jarmuż, szpinak, sałata, rukiew wodna, natka pietruszki, koperek, brokuły), a w mniejszej ilości również w innych warzywach. Co ciekawe, spore ilości molibdenu dostarcza twarda woda z wodociągów publicznych.

Bibliografia

Radecka I., Molibden: rola w organizmie. Nadmiar, niedobór i źródła molibdenu, Poradnik Zdrowie, 8.10.2014, online: https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/apteczka/molibden-rola-w-organizmie-nadmiar-niedobor-zrodla-molibdenu-aa-xeV9-UfKW-8zPM.html [dostęp 10.04.2019]

Masłowska J., Janiak J., Rola biologiczna i metody oznaczania molibdenu w produktach spożywczych, Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej, Technologia i Chemia spożywcza 1993, tom 50 (648), s. 85-102