Torbiele - przyczyny, objawy i leczenie

Zbudowane są z nabłonka oraz z płynu lub galaretowatej treści wypełniającej ją i mogą być umiejscowione w różnych narządach organizmu.

Torbiel

Torbiel to nieprawidłowa przestrzeń w obrębie organizmu, składająca się z nabłonka wyznaczającego jej granice, oraz z płynu lub galaretowatej treści wypełniającej ją. Dzieli się je na prawdziwe i rzekome – te ostatnie nie mają warstwy nabłonka ograniczającego cystę – inna nazwa torbieli. Mogą występować w narządach litych: nerki, wątroba, jajnik, trzustka, lub w innych okolicach ciała: szyi, sutków czy na ścięgnach i torebkach stawowych. Zazwyczaj są niebolesne i łagodne.

Przyczyny

Zmiany te mogą powstawać w różnych mechanizmach, a zależy to też od umiejscowienia. Niektóre torbiele są wrodzone, powstają z przyczyn genetycznych, np.: anatomiczna odmienność danego narządu lub geny odpowiadające za nieprawidłowość struktur zwiększających prawdopodobieństwo powstania cysty, np. wielotorbielowatość nerek. Torbiele nabyte często związane są ze stanem zapalnym lub z urazem mechanicznym, ale mogą być też wywołane poważnymi chorobami systemowymi, np. niektórymi nowotworami. Mogą też być wywołane przez niektóre pasożyty.

Objawy i diagnostyka

Ponieważ większość torbieli jest niebolesna i nie daje objawów, to większość z nich wykrywa się przypadkowo. Zazwyczaj objawy pojawiają się dopiero, kiedy jest ich więcej niż jedna, albo  gdy powiększy się tak, że zaburza pracę zajmowanego narządu lub uciska na otaczające struktury anatomiczne, np. nerw lub naczynie. Czasami torbiele umiejscowione dosyć powierzchownie po zwiększeniu objętości są widoczne jako uwypuklenie skóry, np. na szyi. Diagnostyka polega na badaniu obrazowym, jak: USG, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny.

Leczenie

W zależności od charakteru torbieli oraz jej umiejscowienia leczenie jest odmienne. Czasami wykonywana jest aspiracja płynu z torbieli, czyli nacinanie jej i usuwanie zawartości, czasami usuwa się torbiele operacyjnie, a czasami trzeba usunąć cały narząd, np. w wielotorbielowatości nerek, kiedy torbieli jest tyle, że nerka już nie funkcjonuje. Jednak najczęściej torbiele zostawiane są do obserwacji, zwłaszcza kiedy nie wywołują żadnych objawów i nie są związane z poważnymi chorobami systemowymi.

Podsumowanie

Torbiele to patologiczne przestrzenie w organizmie odgraniczone warstwą nabłonka i wypełnione płynem lub galaretowatą treścią. Mogą one powstawać na skutek urazów, stanów zapalnych lub być związane z genetycznym uwarunkowaniem lub chorobami systemowymi. Najczęściej nie dają objawów i są przypadkowo wykrywane podczas badań obrazowych, jak: USG, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny. Leczenie zazwyczaj polega na obserwacji torbieli, czasami usuwa się je operacyjnie lub aspiruje z nich płyn.

Bibliografia

Szczeklik A., Gajewski P., Interna Szczeklika. Mały podręcznik 2017/2018, wyd. 9, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017, s. 637–642,712–714, 923–925