Liście oliwki europejskiej w leczeniu

Pozyskiwana z liści oleuropeina i jej pochodne wykazują między innymi właściwości antyoksydacyjne, przeciwnowotworowe oraz przeciwzapalne.

Oliwka europejska - lekarstwo znad Morza Śródziemnego

Oliwka europejska (Olea europaea L.) to charakterystyczna roślina regionu śródziemnomorskiego. Jej owoce i otrzymywana z nich oliwa są popularnymi składnikami wykorzystywanymi w kulinariach. Liście oliwki stanowią bogate źródło substancji bioaktywnych, które mogą wspomóc profilaktykę i leczenie wielu chorób.

Długowieczna i odporna na suszę

Oliwka europejska jest zimozielonym drzewem należącym do rodziny oliwkowatych (Oleaceae). Charakteryzuje się dużą odpornością na suszę i szeroką tolerancją na warunki glebowe. Oliwka europejska osiąga wysokość do 12 m. Jest rośliną długowieczną. Ma krótki, rozgałęziający się pień i drobne kwiaty, zebrane w wiechy. Owocami oliwki są pestkowce, które przed osiągnięciem dojrzałości mają kolor szarozielony, a potem fioletowoczarny. Budowa liści stanowi przystosowanie do życia w klimacie półpustynnym. Są one małe, skórzaste, o długości 30-50 mm i szerokości 10-15 mm. Pokrywa je gruba warstwa epidermy i kutykuli. Na spodniej części liści znajdują się włoski ­– zapewniające ochronę przed nadmierną utratą wody.

Lecznicze liście

Surowcem leczniczym jest liść oliwki. Zawiera on m.in.: fenole, aminokwasy, sterole, fosfolipidy, kwasy triterpenowe, kwasy tłuszczowe, tokoferole, cukry, pigmenty, związki lotne. Za główną substancję czynną uznawana jest oleuropeina, zaliczana do sekoirydoidów. Stanowi ona 14% s.m. liści. Do innych związków fenolowych znajdujących się w liściu oliwki należą: aglikon oleuropeiny, hydroksytyrozol, 7-glukozyd luteoliny, 7-glukozyd apigeniny i werbaskozyd. Oleuropeina i jej pochodne mają właściwości: antyoksydacyjne, przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, kardioprotekcyjne, hipolipidemiczne, hipoglikemiczne.

W walce z wolnymi rodnikami

Związki znajdujące się w oliwce europejskiej chronią organizm przed działaniem wolnych rodników i reaktywnych form tlenu. Dzięki temu liście rośliny mogą wspomóc profilaktykę chorób cywilizacyjnych, np. miażdżycy, cukrzycy, nowotworów. Flawonoidy, oleuropeozydy i fenole działają synergistycznie, co wpływa na wysoką aktywność przeciwutleniającą ekstraktu z liści.

Oliwka europejska reguluje ciśnienie, zwiększa przepływ krwi w naczyniach wieńcowych, hamuje skurcze mięśni gładkich jelit, ogranicza agregację płytek krwi i hamuje aktywność enzymów towarzyszących stanom zapalnym.

Na odporność

Napary z liści oliwki mają działanie immunostymulujące, przeciwgorączkowe, antyseptyczne i przeciwdrobnoustrojowe. Hamują rozwój bakterii (Gram-ujemnych i Gram-dodatnich), wirusów i grzybów odpowiedzialnych za infekcje układu oddechowego czy pokarmowego. Wykazują skuteczność w stosunku do: Campylobacter jejuni, Helicobacter pylori, Staphylococcus aureus, Klebsiella pneumoniae, Escherichia coli, wirusów grypy i opryszczki, rotawirusów.

Związki fenolowe występujące w liściu oliwki mogą uszkadzać błonę komórkową drobnoustrojów i stymulować fagocytozę. Oleuropeina pobudza produkcję tlenku azotu (NO) w makrofagach poddanych działaniu lipopolisacharydu, zwiększając w ten sposób aktywność tych komórek. Działa przeciwzapalnie – hamuje aktywność lipooksygenazy i produkcję leukotrienów. Dzięki temu ekstrakt z liścia oliwki znajduje zastosowanie w terapii: przeziębienia, grypy, infekcji górnych dróg oddechowych.

Środki ostrożności

Należy zachować ostrożność w przypadku łączenia ekstraktów z oliwki z lekami obniżającymi ciśnienie lub hipoglikemicznymi. Nie zaleca się ich przyjmowania kobietom ciężarnym i karmiącym piersią.

Bibliografia

Kusztosz D., Oliwa z Rovinj, Panacea 2016, nr 1 (54), s. 24-26.

Dąbrowska K., Matejczyk M., Liść oliwny (Oleae folium) jako źródło fenoli o działaniu leczniczym, Postępy Nauki i Technologii Przemysłu Rolno-Spożywczego 2019, t. 74, nr 1, s. 60-81

Marwicka J., Makuch M., Niemyska K., Właściwości oraz kosmetyczne zastosowanie oliwy z oliwek jako produktu bogatego w substancje biologicznie czynne, Kosmetologia Estetyczna 2015, t. 4, nr 5, s. 417-421.

Gryszczyńska A., Gryszczyńska B., Opala B., Liście oliwki europejskiej (Olea europaea L.) – chemizm i zastosowanie w medycynie, Postępy Fitoterapii 2010, nr 1, s. 30-37.

Omar SH., Oleuropein in olive and its pharmacological effects, Scientia Pharmaceutica 2010, nr 78 (2), s. 133-154.