Rodzaje pasożytów przewodu pokarmowego

Tasiemiec, owsiki i glisty to popularne pasożyty występujące wśród ludzi, zakażenie jest najczęściej wynikiem nieprawidłowej higieny.

Pasożyty u ludzi

Zakażenia pasożytami przewodu pokarmowego zdarzają się obecnie dość rzadko, głównie dzięki ścisłym przepisom sprawdzania żywności oraz zwierząt mogących zarażać. Jednak nie oznacza to, że choroby takie, jak: tasiemczyca, owsica czy glistnica, nie istnieją. Dlatego warto znać drogi zakażenia oraz objawy chorób najczęściej wywoływanych przez pasożyty.

Tasiemiec

Jest to jeden z najbardziej znanych pasożytów, u człowieka zamieszkuje jelito cienkie. Do zarażenia dochodzi przez zjedzenie surowego mięsa wieprzowego (tasiemcem uzbrojonym) lub wołowego (tasiemcem nieuzbrojonym), okres wylęgania wynosi 10–14 tygodni. Zakażenie jest zwykle bezobjawowe, ale mogą pojawić się bóle brzucha, nudności i biegunki oraz utrata masy ciała. Niebezpiecznym powikłaniem tasiemczycy jest wągrzyca, czyli umiejscowienie larw tasiemca w narządach wewnętrznych, głównie w mózgu. Aby rozpoznać tasiemczycę bada się kał na obecność jaj oraz członów tasiemca. Leczenie polega na podaniu jednorazowo leku przeciwpasożytniczego wydawanego na receptę. Po około trzech miesiącach od leczenia należy zbadać powtórnie kał, aby ocenić skuteczność terapii.

Owsik

Owsica jest najczęstszą chorobą pasożytniczą wśród dzieci. Wywołują ją owsiki zamieszkujące jelito grube, a źródłem zakażenia jest inny człowiek. W nocy samica owsika wychodzi przez odbyt na powierzchnię skóry, aby złożyć jaja. Skóra w okolicy odbytu jest podrażniona i swędząca, co wywołuje drapanie się, a to z kolei sprawia, że ma on jaja owsika pod paznokciami. Jedząc nieumytymi rękami, może więc zainfekować siebie, może też zarażać inne osoby. Głównym objawem jest świąd w okolicy odbytu głównie w porze nocnej. Owsiki wykrywa się dzięki badaniu kału oraz wymazowi z odbytu. Leczenie polega na podawaniu leków przeciwpasożytniczych oraz zachowaniu odpowiedniej higieny (krótko obcięte paznokcie, częsta zmiana bielizny). Jeżeli u jednej osoby stwierdzono pasożyty warto leczeniu poddać wszystkich domowników.

Glista ludzka

Kolejny pasożyt – glista ludzka wywołuje chorobę zwaną glistnicą. Zarażenie następuje przez połknięcie jaj glisty podczas jedzenia nieumytych warzyw i owoców lub przez brudne ręce. Zazwyczaj glistnica przebiega bez objawów, jednak długo nieleczona masywna glistnica może wywoływać nasilone objawy ze strony jelita cienkiego oraz zajętych płuc. Do tych objawów należą: ból brzucha, utrata masy ciała i niedożywienie, kaszel, duszność, odkrztuszanie krwi oraz objawy ogólne, takie jak gorączka. Glistnicę diagnozuje się badaniem mikroskopowym kału. Leczenie polega na podaniu leku przeciwpasożytniczemu oraz, w razie powikłań, chirurgicznym usunięciu glist w razie np. niedrożności dróg żółciowych.

Glista psia i kocia

Pasożyty te wywołują u ludzi chorobę nazywaną „toksokarozą”. Zakażone zwierzęta wydalają jaja glist w odchodach. Następnie człowiek, spożywając niemyte warzywa i owoce lub po kontakcie z brudną glebą, staje się żywicielem przypadkowym (nie jest potrzebny pasożytowi do pełnego cyklu życia). W jelicie cienkim człowieka jaja są trawione, a larwy wydostają się i przechodzą do układu krwionośnego, wraz z którym rozprzestrzeniają się po różnych narządach, jak: wątroba, płuca czy mózg. Przebieg choroby może być całkowicie bezobjawowy lub dawać objawy o różnym stopniu nasilenia, np.: gorączka, ból brzucha, ból głowy, kaszel i bóle mięśniowo-stawowe. U alergików toksokaroza może nasilić objawy atopowego zapalenia skóry czy astmy oskrzelowej. Bardzo rzadką postacią jest toksokaroza oczna, która powoduje odwarstwienie siatkówki, wylewy wewnątrzgałkowe, zeza czy zaćmę. Diagnostyka toksokarozy polega na badaniach obrazowych oraz sprawdzaniu miana przeciwciał we krwi. Toksokarozy bezobjawowej nie leczy się, jeżeli natomiast występują objawy, podaje się leki przeciwpasożytnicze oraz leki przeciwzapalne. Przy postaci ocznej leczenie powinno być prowadzone w ścisłej współpracy z okulistą.

Podsumowanie

Zakażenie pasożytami jest najczęściej bezobjawowe lub występują objawy mało specyficzne, jak: ból brzucha, nudności i biegunka. Do zakażenia głównie dochodzi przez zaniedbanie higieny osobistej lub spożycie zainfekowanego pożywienia, dlatego szczególnie istotne jest sprawdzanie pochodzenia żywności. W diagnostyce w większości przypadków używa się mikroskopowego badania kału, gdy jednak w naszym ciele przebywa pasożyt tylko w formie larwy, istotne są badania przeciwciał oraz badania obrazowe. Choroby wywołane przez pasożyty leczy się lekami przeciwpasożytniczymi wydawanymi na receptę.

Bibliografia

Duszczyk E., Zakażenia pasożytami (robaczyce), Medycyna Praktyczna dla Pacjentów 10.11.2016, online: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/chorobyzakazne/74664,zarazenia-pasozytami-robaczyce  [dostęp: 29.01.2020]

Szczeklik A., Gajewski P., Interna Szczeklika. Mały podręcznik 2017/2018, wyd. 9, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017, s. 609–613

Talarek E., Toksokaroza, Medycyna Praktyczna dla Pacjentów 5.06.2017, online: https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zarazenia-pasozytnicze/161817,toksokaroza?autolink=1 [dostęp: 29.01.2020]