On:
list In: Ból person Posted By:

Bez czarny na grypę i przeziębienie

Kwiaty i owoce są stosowane do zmniejszenia gorączki, działają też dobrze na drogi oddechowe oraz wspierają odporność.

Lecznicze owoce i kwiaty

Bez czarny (Sambucus nigra L.) jest pospolitą rośliną z rodziny piżmaczkowatych (Adoxaceae). Wykorzystywany jest w celach kulinarnych, kosmetycznych i leczniczych. Preparaty przygotowywane na bazie owoców i kwiatów czarnego bzu należą do tradycyjnych leków na przeziębienie i grypę. Głównym surowcem leczniczym są wysuszone owoce i kwiaty rośliny, pozyskiwane ze stanowisk naturalnych. Rzadziej wykorzystuje się również liście, korzeń i korę. Kwiaty zbiera się na początku kwitnienia, a owoce – gdy osiągną pełną dojrzałość (wrzesień/październik). Przygotowuje się z nich napary, nalewki, odwary, syropy, wyciągi i soki.

Czarny bez to krzew osiągający wysokość 3-10 m. Jest szeroko rozpowszechniony na terenie Europy. W Polsce jest pospolity w całym kraju. Występuje na obszarach wilgotnych, obrzeżach lasów, w zaroślach i pobliżu rzek. Jest też uprawiany w ogrodach i parkach. Czarny bez ma niewielkie, żółtawobiałe kwiaty i kuliste, ciemnofioletowe owoce w postaci jagód. Kwitnie w okresie od czerwca do lipca, a owocuje od sierpnia do września.

Moc flawonoidów i antocyjanów

Głównymi substancjami aktywnymi kwiatów czarnego bzu są: flawonoidy (kempferol, astragalina, kwercetyna, rutyna, izokwercytryna, hyperozyd oraz nikotyfloryna), fenolokwasy i ich glikozydy (kwasy: kawowy, felurowy, chlorogenowy, p-kumarowy), triterpeny (α- i β-amyryna, kwas ursolowy), sterole (β-sitosterol, kampesterol, stigmasterol), olejek eteryczny.

Za aktywność biologiczną owoców czarnego bzu odpowiadają: antocyjany (3-glukozyd cyjanidyny, 3-sambubiozyd cyjanidyny), kwasy organiczne (octowy, jabłkowy, walerianowy, winowy, benzoesowy), witaminy (C, B2, B6, B3, B5, B9), pektyny, garbniki.

Na gorączkę i kaszel

Preparaty z czarnego bzu działają przeciwzapalnie, napotnie, wykrztuśnie, przeciwgorączkowo, wzmacniająco. Znajdują zastosowanie w leczeniu i profilaktyce: grypy, przeziębień, infekcji przebiegających z gorączką oraz stanem zapalnym górnych dróg oddechowych. Stosowane zewnętrznie łagodzą objawy zapalenia błony śluzowej gardła, krtani i zatok.

W walce z przeziębieniem i grypą

Zawarte w czarnym bzie flawonoidy obniżają próg pobudzenia ośrodków termoregulacji i zwiększają aktywność gruczołów potowych, powodując wzmożone wydzielanie potu i obniżenie temperatury ciała. Wyciąg z czarnego bzu zmniejsza biosyntezę mediatorów stanu zapalnego. Znajdujące się w roślinie triterpeny zwiększają produkcję i wydzielanie śluzu w drogach oddechowych i wyzwalają odruch kaszlu. Flawonoidy działają spazmolitycznie – powodują rozkurcz mięśni gładkich oskrzeli i ułatwiają odkrztuszanie.

Czarny bez wspiera leczenie infekcji ze względu na działanie przeciwdrobnoustrojowe. Wyciąg z kwiatu bzu czarnego skutecznie hamuje rozwój bakterii: Bacillus subtilis, Staphyloccocus aureus, Salmonella typhi, Klebsiella pneumoniae i Pseudomonas aeruginosae. Flawonoidy zawarte w owocach czarnego bzu mają zdolność do łączenia się z wirusem grypy H1N1 i hamowania jego replikacji.

Według badań Zakay-Rones i wsp. (2004) syrop z owoców czarnego bzu przyspiesza leczenie grypy A i B. U chorych przyjmujących preparat objawy ustąpiły 4 dni wcześniej w stosunku do grupy kontrolnej.

Dzięki działaniu przeciwbólowemu czarny bez ogranicza dolegliwości związane z przeziębieniem czy grypą (np. bóle głowy). Ułatwia ponadto usuwanie toksyn po antybiotykoterapii.

Preparaty z czarnego bzu mają również właściwości immunomodulujące. Obecne w nich polisacharydy i pektyny stymulują aktywność makrofagów. Czarny bez uszczelnia naczynia krwionośne i wzmacnia błony śluzowe. Zmniejsza w ten sposób ryzyko infekcji.

Środki ostrożności

W świeżych kwiatach i niedojrzałych owocach czarnego bzu znajduje się toksyczna sambunigryna. Może ona spowodować zatrucie, któremu towarzyszą problemy z oddychaniem, biegunki i wymioty. Sambunigryna ulega rozkładowi pod wpływem suszenia i gotowania, dlatego owoce i kwiaty czarnego bzu należy spożywać wyłącznie po obróbce termicznej.

Preparatów z czarnego bzu nie powinny przyjmować dzieci poniżej 12. roku życia, kobiety ciężarne i karmiące. Czarny bez jest silnie uczulający, dlatego szczególną ostrożność muszą zachować alergicy.


Bibliografia

Zakay-Rones Z., Thom E., Wollan T. i in., Randomized study 37. of the efficacy and safety of oral elderberry extract in the treatment of influenza A and B virus infections, Journal of International Medical Research 2004, nr 32, s. 132-140.

Zielińska-Pisklak M., Szeleszczuk Ł., Młodzianka A., Bez czarny (Sambucus nigra) domowy sposób nie tylko na grypę i przeziębienie, Lek w Polsce 2013, t. 23, nr 6-7 (266-267), s. 1-4.

Waszkiewicz-Robak B., Biller E., Właściwości prozdrowotne czarnego bzu, Problemy Higieny i Epidemiologii 2018, nr 99 (3), s. 217-224.

Kawecka A., Grzeszczuk M., Jadczak D., Bez czarny, Panacea 2012, nr 3 (40), s. 22-23.

Janda-Ulfig K., Dziki bez – czyli wiejska apteczka, Panacea 2007, nr 1 (18), s. 16-17.

Guttman A., Czarny bez - właściwości lecznicze i zastosowanie w kosmetyce, Poradnikzdrowie.pl, 05.06.2015, online: https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/apteczka/czarny-bez-wlasciwosci-lecznicze-i-zastosowanie-w-kosmetyce-aa-FukQ-9V67-dYof.html [dostęp: 25.03.2020].

Doroszko M., Janda K., Jakubczyk K., Właściwości prozdrowotne wybranych owoców krajowych, Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych 2018, t. 67, nr 2 (319), s. 415-423.

Skarżyński A., Zioła czynią cuda, Warszawa 1994, s. 52-55.


 

 

Sunday Monday Tuesday Wednesday Thursday Friday Saturday January February March April May June July August September October November December

New Account Register

Already have an account?
Log in instead Or Reset password