Najskuteczniejsze metody antykoncepcyjne

Dobór odpowiedniej antykoncepcji jest zależny od wymagań każdej kobiety, istnieją sposoby naturalne, hormonalne oraz barierowe.

Rodzaje antykoncepcji

Rozpoczęcie współżycia wiąże się z ważnym pytaniem dla kobiety – czy jest gotowa aby zostać matką i jeżeli nie, to w jaki sposób można zabezpieczyć się przed ciążą. Obecnie na rynku jest szeroki wybór metod antykoncepcji tak aby każda para mogła dostosować swój wybór w zależności od swoich wymagań. Różne metody mają odmienny poziom skuteczności. Czasami potrzeba czasu i kilku prób aby znaleźć metodę, która najbardziej odpowiada kobiecie.

Uwaga!

Należy pamiętać, że ciąża nie jest jedynym skutkiem stosunku płciowego, a mogą nimi być różne choroby weneryczne. Trzeba o tym pamiętać przy wyborze antykoncepcji i w przypadku przygodnego lub chorega partnera wybrać prezerwatywy (męskie lub damskie)!

Naturalne metody zapobiegania ciąży

Do naturalnych metod zapobiegania ciąży możemy zaliczyć metodę rozpoznawania płodności dawniej nazywaną metodą planowania rodziny. Polega ona na współżyciu tylko w dni niepłodne i abstynencji w dni płodne. Rozpoznajemy je na podstawie obserwacji śluzu szyjki macicy oraz temperatury ciała, których pomiary trzeba zbierać codziennie a nawet kilka razy dziennie. Prowadzenie tych obserwacji wymaga dokładności i konsekwencji co może sprawiać trudności. Dodatkowo metoda ta ma dość niską skuteczność dlatego zalecana jest tylko dla par ewentualnie gotowych na rodzicielstwo. Plusem tej metody jest brak używania hormonów oraz tworzyw sztucznych jak np. w prezerwatywie, która niektórych może uczulać. Niekiedy do naturalnych metod zapobiegania ciąży zaliczany jest stosunek przerywany, jednak jego skuteczność jest tak niska, że byłoby błędem mówić o nim jako o antykoncepcji.

Metody barierowe

Działanie barierowych metod antykoncepcji polega na fizycznym niedopuszczeniu połączenia komórki jajowej i plemnika. Dla kobiet dostępne są środki plemnikobójcze, kapturki naszyjkowe lub błony dopochwowej. Środki plemnikobójcze mogą być w postaci żelu, kremu lub globulek, które kobieta aplikuje przed stosunkiem płciowym. Należy jednak pamiętać, że ta metoda może czasami zwiększać ryzyko zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową. Kapturki naszyjkowe wkłada się w okolicy ujścia szyjki macicy przed stosunkiem i zostawia przez około 8 godz po nim. Błona dopochwowa jest połączeniem dwóch poprzednich metod – wklęsłość w błonie wypełnia się środkiem plemnikobójczym a następnie aplikuje się ją do pochwy i zostawia na około 6 godzin po stosunku. Metody te są mało popularne ponieważ ich skuteczność jest niższa niż innych metod np. antykoncepcji hormonalnej czy używania prezerwatyw. Kolejną metodą barierową jest mechaniczna wkładka wewnątrzmaciczna. Jest ona zakładana przez ginekologa i jest skuteczna w zależności od modelu od roku do 10 lat. Jej działanie polega na stałym wywoływaniu niewielkiego stanu zapalnego macicy, który jest bezpieczny dla zdrowia kobiety jednak uniemożliwia zapłodnienie ( np. w wyniku zagęszczenia śluzu). Są one jednak niezalecane dla kobiet, które jeszcze nie rodziły a ich aplikacja dla nieródek może być bolesna.

Antykoncepcja hormonalna

Innym spektrum antykoncepcji jest antykoncepcja hormonalna. Jak jej nazwa wskazuje używane są w niej hormony – pochodne estrogenu i progesteronu, które mają zapobiegać owulacji i zagęszczać śluz szyjkowy aby był nieprzepuszczalny dla plemników. Istnieje szeroki wachlarz różnych metod hormonalnych – tabletki jedno- i dwuskładnikowe, plastry, krążki dopochwowe, zastrzyki domięśniowe oraz wkładka hormonalna. Wszystkie metody hormonalne mają bardzo wysoką skuteczność jednak mogą powodować różne efekty uboczne, które są osobnicze dla każdej kobiety. Tabletki zażywamy codziennie o tej samej godzinie przez 21 dni i z 7-dniową przerwą (lub tabletkami placebo) w przypadku tabletek dwuskładnikowych lub 28 dni w przypadku tabletek jednoskładnikowych. Tabletki jednoskładnikowe zawierające jedynie progesteron mogą powodować długotrwałe krwawienia jednak są alternatywą dla kobiet, które źle reagują na estrogen. Plastry antykoncepcyjne zawierają oba hormony, które przechodzą z plastra przez skórę do krwioobiegu. Przykleja się je raz w tygodniu na suchą, zdrową skórę brzucha, ramion, pośladków lub ud. Nie może być jednak stosowany przez kobiety ważące ponad 90 kg ponieważ stężenie przenikających hormonów jest niewystarczające. Krążek dopochwowy to mały, miękki krążek, który powoli uwalnia hormony działające na macicę. Kobieta samodzielnie aplikuje go do pochwy raz na 21 dni po czym wymienia je. Ich zaletą jest działanie miejscowe bez zmniejszonej skuteczności antykoncepcyjnej – jeżeli ktoś doświadcza uciążliwych efektów ubocznych po tabletkach lub plastrach może je wypróbować. Jednak warunkiem wysokiej skuteczności jest prawidłowa aplikacja – krążek musi stykać się z błoną śluzową pochwy. Zastrzyki antykoncepcyjne zwierają tylko progesteron i wykonuje się je raz na 3 miesiące. Jego wadą jest to, że jeżeli po podaniu wystąpią działania niepożądane nie da się ich przerwać przez odstawienie leku. Dodatkowo powrót do płodności jest dłuższy niż po innych metodach antykoncepcji. Zaletą jest to , że może być stosowane przez wszystkie kobiety niezależnie od ich wagi. Wkładka hormonalna działa podobnie do wkładki mechanicznej jednak dodatkowo uwalnia progesteron, który zapobiega owulacji kobiety. Wkładka ma określoną długość działania zależną od modelu. Tak samo jak wkładka mechaniczna jest niezalecana dla kobiet, które wcześniej nie rodziły.

Podsumowanie

Istnieje wiele metod antykoncepcji dla kobiet, których wybór powinien być podyktowany ich wymaganiami. Metody naturalne są bez żadnej ingerencji hormonalnej lub innych środków jednak często bywają zawodne, a prowadzenie obserwacji może być uciążliwe. Metody mechaniczne mają większą skuteczność jednak trzeba pamiętać o ich aplikacji przed każdym stosunkiem. Metody hormonalne są wygodne pod względem użytkowym i mają najwyższą skuteczność. ale mogą dawać różne działania niepożądane.

Bibliografia

Kornacka-Wojtaś M., Antykoncepcja niehormonalna – przewodnik, Medicover 26.09.2017 online: https://www.medicover.pl/o-zdrowiu/antykoncepcja-niehormonalna-przewodnik,190,n,2670  [26.08.2020]

Kornacka-Wojtaś M., Antykoncepcja hormonalna – skuteczność tabletek antykoncepcyjnych i innych środków , Medicover 21.01.2019 online: https://www.medicover.pl/o-zdrowiu/antykoncepcja-hormonalna-skutecznosc-tabletek-antykoncepcyjnych-i-innych-srodkow,185,n,192  [26.08.2020]