Składniki mineralne i ich wpływ na ciśnienie

Dostarczenie odpowiedniej ilości mirko- i makroelementów do organizmu ma istotny wpływ na prawidłowe ciśnienie krwi, dzięki nim można je obniżyć.

Rola w nadciśnieniu tętniczym

Nadciśnienie tętnicze ma złożoną etiologię, mogą na nią wpływać różne czynniki. Oprócz powszechnie znanych czynników ryzyka, jak: palenie papierosów, stres, bardzo duży wpływ na wartości ciśnienia ma dieta. Ilość dostarczanych organizmowi w diecie mikro- i makroelementów, np.: sodu, potasu, magnezu, wapnia, żelaza, cynku i miedzi, mogą znacząco podnieść lub obniżyć ciśnienie tętnicze.

Sód

Jest to główny makroelement kojarzony z wysokim ciśnieniem. Jego niekorzystny wpływ związany jest z obniżaniem produkcji NO (tlenku azotu), głównego związku rozszerzającego naczynia krwionośne i tym samym obniżającego ciśnienie. Innym negatywnym skutkiem jest zmniejszanie wrażliwości komórek na insulinę, co może prowadzić do cukrzycy typu 2. Cukrzyca jest silnym czynnikiem ryzyka powstawania nadciśnienia, dlatego niedobór tlenku azotu wpływa na nadciśnienie na dwa sposoby. W diecie człowieka sód można znaleźć głownie pod postacią chlorku sodu, czyli soli kuchennej. Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego rekomenduje przyjmowanie soli dziennie do 6 g lub do 3 g dziennie przez osoby z nadciśnieniem.

Potas, wapń i magnez

Wiele badań wykazało zależność między obniżonym stężeniem potasu, wapnia i magnezu a wyższymi wartościami ciśnienia. Kluczowy wydaje się jednoczesny wysoki poziom sodu i niski innych makroelementów. Z badań wynika, że osoby z nadciśnieniem tętniczym powinny suplementować te składniki mineralne, pamiętając jednak o nieprzekraczaniu ich rekomendowanych wartości. Wydaje się, że wapń odgrywa szczególną rolę w regulacji ciśnienia. Ma on zróżnicowane działanie, a najistotniejsze mechanizmy działania to: rozkurczający wpływ na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych oraz ograniczanie aktywności układu RAA (renina-angiotensyna-aldosteron). Rozszerzenie naczyń powoduje spadek ciśnienia, ponieważ zwiększa się pojemność naczynia. Układ RAA może podwyższać ciśnienie przez zwiększone wchłanianie zwrotne wody oraz sodu z nerek, dlatego obniżenie jego aktywności jest niezwykle istotne przy walce z nadciśnieniem.

Cynk, miedź i żelazo

To kolejne pierwiastki mogące wpływać na ciśnienie. Działają one jednak głównie na metabolizm innych mikro- i makroelementów, dlatego ich niedobór lub nadmiar może zachwiać równowagę między wcześniej wymienionymi substancjami.

Podsumowanie

Składniki mineralne, zarówno makro-, jak i mikroelementy, mogą wpływać na wartości ciśnienia. Ważne jest, aby prowadzić zbilansowaną dietę i dostarczać odpowiednie ilości każdej z substancji, ponieważ zaburzenie równowagi między nimi predysponuje do nadciśnienia.

Bibliografia

J. Suliburska, Rola składników mineralnych w rozwoju i prewencji nadciśnienia tętniczego, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2010, nr 4, s. 230–235.

D. Wnęk, Uważaj na sód!, Medycyna Praktyczna 7.04.2017, online: https://www.mp.pl/pacjent/dieta/aktualnosci/162330,uwazaj-na-sol [dostęp 12.07.2019].

A. Posadzy-Małaczyńska, J. Głuszek, Dieta w nadciśnieniu tętniczym, Medycyna Praktyczna 27.08.2012, online: https://www.mp.pl/pacjent/nadcisnienie/informacje/dietaiwysilek/73394,dieta-wnadcisnieniu-tetniczym [dostęp 12.07.2019]