Objawy chorób wewnętrznych na skórze
Początkowymi oznakami poważnych chorób wewnętrznych mogą być zmiany skórne, dzięki szybkiemu rozpoznaniu pomagają we wcześniejszej diagnostyce.
Zmiany skórne, a choroby jelitowe
W przebiegu wielu chorób przewodu pokarmowego jednym z objawów mogą być różne zmiany skórne. Mogą pojawić się, kiedy schorzenie jest już zdiagnozowane, często jednak są pierwszym symptomem, wyprzedzającym inne objawy ze strony układu pokarmowego. Zmiany dermatologiczne pojawiają się w przebiegu nieswoistych chorób jelit, wątroby i trzustki oraz jako część zespołu paranowotworowego. Dlatego tak bardzo istotne jest zgłoszenie się do dermatologa z każdą niepokojącą zmianą.
Zmiany związane z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit
Do nieswoistych chorób zapalnych jelit zalicza się chorobę Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG). Najczęściej pojawiającymi się zmianami skórnymi w tych chorobach jest rumień guzowaty oraz piodermia zgorzelinowa. Rumień guzowaty objawia się jako tkliwy, czerwonobrunatny guz o średnicy 1–5 cm, zlokalizowany na przedniej powierzchni podudzi lub rzadziej na przedramionach; ustępuje samoistnie w ciągu 2 tygodni bez pozostawienia śladu. Zmiana może być mnoga i mogą jej towarzyszyć: gorączka, powiększenie węzłów chłonnych i złe samopoczucie. Piodermia zgorzelinowa, występuje częściej u osób z WZJG, to gwałtownie pojawiające się bolesne owrzodzenia, które utrzymują się przez wiele miesięcy lub lat. Typowo lokalizuje się na kończynach dolnych, jednak może pojawić się na całym ciele. Niestety zmiany ustępując pozostawiają blizny.
Zmiany związane z chorobami wątroby i trzustki
Z chorobami wątroby wyraźną korelację wykazuje liszaj płaski. Charakteryzuje się on sinoczerwonymi grudkami o gładkiej, połyskującej powierzchni z mlecznobiałą siateczką na wierzchu. Typowo pojawiają się w okolicach nadgarstków i stawów skokowych, a także grzbietów rąk i stóp. Liszaj płaski najczęściej występuje w przebiegu autoimmunologicznych chorób wątroby oraz wirusowego zapalenia wątroby C. Również marskość wątroby może być manifestowana zmianami na skórze, najczęściej jako rumień dłoniowy, czyli zaczerwienienie skóry dłoni i jej grzbietu oraz pajączki naczyniowe zwłaszcza na szyi i górnej części klatki piersiowej.
Choroby z martwicą trzustki mogą objawiać się jako bolesne lub niebolesne guzki początkowo zlokalizowane na kończynach, a potem rozszerzające się na tułów i pośladki. Mogą wytwarzać białawy wysięk; goją się, pozostawiając blizny i przebarwienia.
Zmiany związane z zespołami paranowotworowymi
Zespół paranowotworowy to objawy towarzyszące nowotworom niezależnie od ich pierwotnego umiejscowienia. Jest to zazwyczaj reakcja autoimmunologiczna wywołana substancjami wydzielanymi przez nowotwór. Istnieje wiele tych zmian, ale najważniejsze z nich to: zespół Lesera-Trelata, rogowacenie ciemne i pęcherzyca neoplastyczna. Zespół Lesera-Trelata to nagły wysiew dużej liczby brodawek na skórze całego ciała, którym często towarzyszy świąd. Najczęściej występuje on w przebiegu gruczolakoraka żołądka, okrężnicy i odbytnicy. Rogowacenie ciemne to brodawkowate zmiany umiejscowiona głównie z fałdach skóry, takich jak: pachy i pachwina, a także na twarzy, szyi i w okolicy podpiersiowej. Zmiany są najczęściej rozmieszczone symetrycznie i często występują razem ze świądem. Pęcherzyca paraneoplastyczna jest stosunkowo rzadkim jednak bardzo istotnym schorzeniem, ponieważ zwiastuje rozrosty nowotworowe, najczęściej chłoniaki. Objawia się różnymi zmianami skórnymi: pęcherzami, nadżerkami oraz rumieniami. Najczęściej występują w obrębie śluzówek jamy ustnej, oczu, gardła i przełyku.
Podsumowanie
Zmiany skórne mogą być objawem różnych chorób układu pokarmowego, zarówno chorób zapalnych jelit, wątroby i trzustki, jak i zespołu paraneoplastycznego. Mogą one nawet wyprzedzić symptomy ze strony przewodu pokarmowego, dzięki czemu diagnoza choroby może być wyprzedzona nawet o kilka miesięcy. Z tych powodów każda niepokojąca zmiana skórna powinna zostać obejrzana podczas konsultacji dermatologicznej.
Bibliografia
Bienias W., Kaszuba A., Zmiany skórne w przebiegu chorób układu pokarmowego, Gastroenterologia Praktyczna 2012, nr 1, s. 68