Anyż - aromatyczne lecznicze gwiazdki

Piękny wygląd oraz aromat sprawiają, że jest stosowany jako przyprawa i ozdoba, poza tym posiada właściwości uspokajające i rozkurczowe.

Anyż gwiaździsty

Anyż gwiaździsty, inaczej gwiazdkowy, jest owocem drzewa – badiana właściwego (łac. Illicium verum Hook. f.). Rośnie ono w południowo-zachodniej Azji. Surowcem spożywczym (przyprawą) i leczniczym są wysuszone owoce anyżu w kształcie ośmioramiennej gwiazdki oraz aromatyczne nasionka. Niezwykłe właściwości lecznicze rośliny wykorzystywano już w starożytności.

Możliwości kulinarne

Ze względu na silny aromat i korzenno-słodki smak anyż gwiazdkowy jest przyprawą dodawaną do wielu potraw i napojów. Należy do składników przyprawy do pierników. Dodaje się go do: zup, potraw mięsnych i warzywnych i napojów: kawy, herbaty, kompotów czy napojów alkoholowych (np. grzanego wina). Z uwagi na atrakcyjny kształt gwiazdki anyżu służą jako ozdoba do potraw lub do dekoracji świątecznego stołu.

Na poprawę trawienia i uporczywy kaszel

Anyż gwiaździsty jest surowcem zielarskim. Stosowany jest do pobudzania pracy układu pokarmowego, ponieważ nasila wydzielanie soków żołądkowych. Może być pomocny przy niestrawności, wzdęciach, mdłościach i bólach brzucha, ponieważ działa rozkurczowo i wiatropędnie. Wykazuje delikatne działanie moczopędne oraz zwalcza pasożyty bytujące w układzie pokarmowym. Na dolegliwości układu pokarmowego najlepiej sporządzić herbatkę z anyżu lub sięgnąć po nalewkę (można ją sporządzić samodzielnie).

Pobudza wydzielanie śluzu w drogach oddechowych, działa więc wykrztuśnie. Stosuje się go do wspomagania leczenia kaszlu o różnym pochodzeniu, towarzyszącego np.: przeziębieniom, grypie czy astmie; do leczenia kataru i zapalenia oskrzeli. Inną właściwością anyżu jest działanie antybakteryjne i przeciwgrzybicze, czyli wspomaga leczenie infekcji wywołanych przez nie.

Pomaga w kobiecych dolegliwościach: uśmierza bóle miesiączkowe, w razie braku miesiączki może pomóc w jej wywołaniu, nasila laktację. Poza tym wzmacnia libido, i to zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.

Zawarty w nasionach olejek eteryczny wykazuje właściwości nasenne i uspokajające. Aromatyczna herbatka ukoi więc nerwy po wyjątkowo stresującym dniu, pomoże się zrelaksować i zasnąć. Temu samemu celowi posłuży kąpiel z olejkiem eterycznym czy kominek do aromaterapii.

Anyż gwiaździsty a anyżek

Z anyżem gwiaździstym często mylona jest inna roślina – anyżek, czyli biedrzeniec anyż (łac. Pimpinella Anisum). Nasiona obu roślin zawierają anetol – składnik olejku, dlatego te dwie rośliny wykazują podobne działanie i są wymiennie stosowane w lecznictwie naturalnym. Biedrzeniec anyż występuje w basenie Morza Śródziemnego, osiąga do 50 cm wysokości, a jego owoce również mają postać gwiazdek. Jego gwiazdki są jednak pięcioramienne. Różnicę widać też w kolorze nasion: anyż gwiazdkowy ma nasiona brązowe, a biedrzeniec anyż szarozielone.

Zalecana ostrożność

Osoby cierpiące na gastritis, choroby wrzodowe, refluks, choroby jelit (np. jelito drażliwe, zespół złego wchłaniania itp.) powinny zachować szczególną ostrożność w stosowaniu obu roślin jako przypraw, gdyż ze względu na pobudzanie wydzielania soków żołądkowych, drażnią go, powodując zaostrzenie choroby. Duże ilości tej przyprawy mogą również (z uwagi na działanie uspokajające) spowalniać oddychanie i wywołać reakcję toksyczną.

Stosowanie anyżu gwiazdkowego i anyżku jest zalecane, ale w małych ilościach.

Bibliografia

Majewska M., Anyż gwiaździsty (gwiazdkowy): właściwości i zastosowanie, Poradnik Zdrowie, 18.01.2016, online: https://www.poradnikzdrowie.pl/diety-i-zywienie/co-jesz/anyz-gwiazdzisty-gwiazdkowy-wlasciwosci-i-zastosowanie-aa-7rkP-1Ci7-2kkx.html [dostęp 18.03.2019]

Marek J., Biedrzeniec anyż (Pimpinella anisum L.), Biomedical, online: http://www.biomedical.pl/rosliny/biedrzeniec-anyz-pimpinella-anisum-l-185.html [dostęp 18.03.2019]

Gurbacka K., Kardamon, cynamon i anyż - zobacz, co mogą razem te 3 przyprawy!, online: https://gurbacka.pl/kardamon-cynamon-i-anyz-magiczne-trio/ [dostęp 18.03.2019]