Uspokajające działanie chmielu

Szyszki chmielu będące żeńskimi kwiatostanami zawierają lupulinę, która ma postać żółtego proszku i wykazuje działanie nasenne.

Szyszki i lupulina

Chmiel zwyczajny (Humulus lupulus L.) jest byliną pnącą, zaliczaną do rodziny konopiowatych (Cannabinaceae). Pochodzi z Azji, rośnie w strefie klimatu umiarkowanego. W Polsce występuje głównie w wilgotnych lasach i zaroślach. W medycynie chmiel jest ceniony jako środek uspokajający i nasenny.

Surowcem leczniczym są żeńskie kwiatostany – szyszki chmielu. Ich zbioru dokonuje się na początku dojrzewania, gdy mają barwę żółtozieloną. Szyszki chmielu są źródłem, również stosowanej w medycynie, lupuliny, czyli otartych z wysuszonych żeńskich kwiatostanów włosków gruczołowych. Lupulina ma postać żółtego, lepkiego proszku.

Dobroczynne substancje

Substancjami aktywnymi szyszek chmielu są: olejek eteryczny (zawierający monoterpeny i seskwiterpeny, m.in.: mircen, humulen, β-kariofilen, farnezen), żywice (zawierające kwasy goryczowe – alfa: humulon i jego pochodne oraz beta: lupulon i jego pochodne) flawonoidy (pochodne kwertecyny i kemferolu, ksantohumol, izoksantohumol, 8-prenylonaryngenina, rutyna), kwasy fenolowe, garbniki, woski, triterpeny (hopanon). Z szyszek chmielu można przygotować lecznicze napary i nalewki.

Chmiel na ukojenie nerwów

Chmiel wykazuje działanie: uspokajające, nasenne, przeciwlękowe, przeciwdepresyjne, przeciwdrgawkowe. Wpływa hamująco na czynność kory mózgowej, zmniejsza wrażliwości ośrodków w rdzeniu przedłużonym i kręgowym, a także utrudnia przenoszenie bodźców do mózgu. Ułatwia zasypianie i poprawia jakość snu, redukując liczbę przebudzeń w nocy i występowanie koszmarów sennych. Za działanie chmielu na układ nerwowy odpowiadają α- i β-kwasy, w tym metylobutenol, oraz substancje występujące w olejku eterycznym.

Stosowanie chmielu jest polecane w przypadku: stanów wzmożonego napięcia nerwowego, nadpobudliwości nerwowej i płciowej, bezsenności, zmęczenia, wyczerpania psychicznego, nerwicy wegetatywnej. Gorycze znajdujące się w chmielu stymulują trawienie i poprawiają apetyt, dlatego po roślinę warto sięgnąć zwłaszcza w przypadku nerwicy żołądka.

Szyszki chmielu, za sprawą 8-prenylonaryngeniny, mają działanie estrogenne. Mogą pomóc złagodzić dolegliwości związane z menopauzą, tj. drażliwość, uderzenia gorąca, stany depresyjne.

Dla zwiększenia efektywności działania chmiel można łączyć z innymi ziołami o podobnej aktywności, np. serdecznikiem lekarskim, melisą lekarską, kozłkiem lekarskim.

Środki ostrożności

Chmielu nie powinny stosować dzieci poniżej 12. roku życia, kobiety ciężarne i karmiące. Roślina może zaburzyć zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn.

 
Bibliografia

Skarżyński A., Zioła czynią cuda, Warszawa 1994, s. 71-73.

Różański H., Strobilus Lupuli et lupulinum, czyli chmiel jako sedativum, Rozanski.li, 01.12.2009, online: https://rozanski.li/1224/strobilus-lupuli-et-lupulinum-czyli-chmiel-jako-sedativum/ [dostęp: 02.12.2019].

Piaskowska M., Chmiel, Panacea 2004, nr 2 (7), s. 14-15.

Mielczarek M., Kołodziejczyk J., Olas B., Właściwości lecznicze chmielu zwyczajnego (Humulus lupulus L., Postępy Fitoterapii 2010, nr 4, s. 205-210

Dobros N., Zioła o działaniu uspokajającym i przeciwdepresyjnym, Postępy Fitoterapii 2017, nr 3, s. 215-222

Szyszka chmielu Humulus lupulus L., flos, Panacea 2015, nr 3 (52), s. 20-21.