Zdrowa przyprawa kuchni śródziemnomorskiej

Działa rozkurczowo na oskrzela, rozgrzewająco, przeciwzapalnie, wykrztuśnie i dlatego świetnie się sprawdza przy wszelkiego rodzaju chorobach dróg oddechowych.

Oregano – z kuchni do domowej apteczki

Oregano, lebiodka pospolita (Origanum vulgare) jest jedną z najpopularniejszych przypraw stosowanych w kuchni śródziemnomorskiej. Ze względu na charakterystyczny smak stanowi ważny dodatek do wielu dań, np. zapiekanek, ryb, mięs, pizzy, potraw z pomidorów. Oregano warto mieć jednak nie tylko w kuchni, ale również w domowej apteczce. Pomoże przy kaszlu, bezsenności czy problemach trawiennych.

Pachnące i użyteczne

Lebiodka pospolita jest rośliną miododajną i olejkodajną, zaliczaną do rodziny jasnotowatych. Osiąga wysokość 20-80 cm. Występuje na terenie Europy i Azji Środkowej. Preferuje stanowiska słoneczne, rośnie w zaroślach i na piaszczystych zboczach. Kwitnie od czerwca do września. Surowcem leczniczym jest kwitnące ziele lebiodki, pozyskiwane głównie ze stanowisk naturalnych.

Leczniczy olejek

Główną substancją czynną ziela oregano jest olejek eteryczny, którego zawartość wynosi do 3%. Zawiera on m.in. karwakrol, tymol, p-cymen, octan tymolu, γ-terpinen, seskwiterpeny, katechinę, kwasy fenolowe (p-hydrobenzoesowy, wanilinowy, kawowy, o- i p-kumarowy, ferulowy, galusowy, rozmarynowy, chlorogenowy, dihydroksy-kawowy), flawonoidy (apigenina, luteolina, kwercetyna, kemferol, eriodykcjol, naryngenina), garbniki, fitosterole. Lebiodka pospolita jest również źródłem minerałów (Ca, K, Mg, P, S, Fe, Zn, Cu) i witamin (A, E, K i C).

Na kaszel i problemy z oddychaniem

Oregano ma właściwości rozgrzewające, przeciwzapalne, wykrztuśne. Napar z oregano może być używany do inhalacji. Działa rozkurczowo na mięśnie gładkie oskrzeli. Zwiększa wydzielanie śluzu w drogach oddechowych. Ułatwia odkrztuszanie i oddychanie, łagodzi kaszel. Dzięki temu może wspomóc leczenie infekcji górnych dróg oddechowych, przeziębień, zapalenia oskrzeli, gardła, zatok.

Na ukojenie nerwów

Oregano ma działanie uspokajające. Substancje znajdujące się w olejku z oregano – tymol i karwakrol – wykazują aktywność przeciwlękową. Ekstrakt z oregano hamuje wychwyt zwrotny i degradację neuroprzekaźników monoaminowych i podnosi poziom serotoniny w mózgu. Poprawia jakość snu, łagodzi objawy depresji, nerwicy, histerii i bóle głowy na tle nerwowym.

Na odporność i stany zapalne

Oregano wykazuje działanie przeciwzapalne. Znajdujący się w nim karwakrol powoduje zmniejszenie poziomu mediatorów prozapalnych IL-1β i prostaglandyn oraz zwiększenie poziomu cytokin przeciwzapalnych (IL-10). Olejek z oregano może wspomóc leczenie stanów zapalnych i ograniczyć rozwój chorób na tle zapalnym.

Zawarty w oregano tymol wzmacnia odporność. Oregano ma właściwości antyoksydacyjne i immunostymulujące. Może być użyteczne w profilaktyce chorób cywilizacyjnych i infekcji.

Na trawienie i chore drogi żółciowe

Lebiodka pospolita wpływa dobroczynnie na funkcjonowanie układu pokarmowego. Działa rozkurczowo na mięśnie przewodu pokarmowego. Pobudza wydzielanie śliny, żółci i soku żołądkowego. Usprawnia przepływ żółci i usuwanie toksyn przez wątrobę. Działa przeciwbiegunkowo i wiatropędnie. Ogranicza rozwój patogennych bakterii powodujących zatrucia pokarmowe, np. Salmonella typhimurium, Enterococcus faecali, Escherichia coli. Polecane jest do stosowania przy chorobach dróg żółciowych (przebiegających z niedostatecznym wydzielaniem żółci), kamicy żółciowej, nieżycie żołądka, atonii jelit, niestrawności.

Przeciwwskazania

Olejku z oregano nie powinny stosować dzieci, kobiety ciężarne i karmiące. Jego długotrwałe stosowanie może spowodować podrażnienia układu pokarmowego i niekorzystne zmiany w mikroflorze jelitowej.

Bibliografia

Ben-Arye E., Dudai N., Eini A. i in., Treatment of upper respiratory tract infections in primary care: a randomized study using aromatic herbs, Evid Based Complement Alternative Medicine 2011, doi:10.1155/2011/690346.

Mechan AO., Fowler A., Seifert N. i in. Monoamine reuptake inhibition and mood-enhancing potential of a specified oregano extract, The British Journal of Nutrition 2011, nr 105 (8), s. 1150-1163.

Mścisz A., Czosnowska E., Oregano – fascynująca przyprawa, ale czy tylko? Możliwe zastosowania, substancje aktywne, właściwości terapeutyczne, Postępy Fitoterapii 2008, nr 4, s. 233-239.

Kiedos P., Wójcik-Stopczyńska B., Siła oregano, Panacea 2016, nr 1, s. 30-32.

Król SK., Skalicka-Woźniak K., Kandefer-Szerszeń M. i in., Aktywność biologiczna i farmakologiczna olejków eterycznych w leczeniu i profilaktyce chorób infekcyjnych, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej 2013, nr 67, s. 1000-1007.

Leyva-López N., Gutiérrez-Grijalva EP., Vazquez-Olivo G. i in., Essential Oils of Oregano: Biological Activity beyond Their Antimicrobial Properties, Molecules 2017, nr 22 (6), doi:10.3390/molecules22060989.

Kudełka W., Kosowska A., Składniki przypraw i ziół przyprawowych determinujące ich funkcjonalne właściwości oraz ich rola w żywieniu człowieka i zapobieganiu chorobom, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie 2008, nr 781, s. 83-111.