Utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej

Dla utrzymania odpowiedniego poziomu pH ważna jest odpowiednio zbilansowana dieta, którą można wspomagać roślinami o działaniu alkalizującym.

Dlaczego jest ona tak ważna dla zdrowia

Równowaga kwasowo-zasadowa to stan, w którym utrzymany jest optymalny stosunek anionów i kationów w płynach ustrojowych, pozwalający na zachowanie właściwego pH i prawidłowy przebieg procesów fizjologicznych. Choć organizm dysponuje licznym mechanizmami umożliwiającymi zachowanie homeostazy, na skutek zaburzeń metabolicznych, nieprawidłowej pracy narządów czy niewłaściwej diety może dojść do kwasicy lub zasadowicy. W utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej organizmu pomóc mogą niektóre rośliny.

Czynniki wpływające na równowagę kwasowo-zasadową

Optymalna wartość pH krwi człowieka wynosi 7,35–7,45. W utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej uczestniczą układy buforujące (wodorowęglanowy, hemoglobinianowy, białczanowy, fosforanowy), które niwelują zmiany stężenia jonu wodorowego. Zachowanie optymalnego pH uzależnione jest od pracy płuc (odpowiedzialnych za usuwane CO₂) i nerek (odpowiedzialnych za wchłanianie zwrotne jonów wodorowęglanowych, usuwanie jonów wodorowych).

Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej mogą być wynikiem chorób nerek lub płuc, cukrzycy, niedotlenienia organizmu. Sprzyja im również niewłaściwa dieta. Spożywane produktów o właściwościach alkalizujących lub zakwaszających oddziałuje na pH moczu i w mniejszym stopniu na pH krwi. Skutkiem nieprawidłowej diety mogą być też biegunki, wymioty czy zaburzenia pracy wątroby, które przyczyniają się do zachwiania równowagi organizmu.

Skutki zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej

W wyniku nagromadzenia się we krwi związków o charakterze kwaśnym dochodzi do obniżenia pH nazywanego kwasicą. Zwiększenie stężenia jonów wodorowych we krwi w wyniku nagromadzenia się w niej substancji o charakterze zasadowym nazywane jest zasadowicą lub alkalozą. Oba stany są niebezpieczne dla organizmu. Skutkiem zasadowicy jest wiązanie jonów wapnia z białkami osocza, rozwój tężyczki oraz niewłaściwe natlenienie mózgu. Kwasica leży u podstawy wielu chorób, takich jak: nowotwory, osteoporoza, dna moczanowa, cukrzyca, nadciśnienie, zwyrodnienie stawów, kamica nerkowa.

Dieta odkwaszająca

W utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej pomóc może odpowiednia dieta. By przeciwdziałać zakwaszeniu organizmu, warto stosować dietę alkaliczną. Produkty zasadowe powinny stanowić 80% diety. Należy ograniczyć spożywanie produktów o właściwościach zakwaszających – zawierających chlor, fosfor, siarkę (głównie: mięs, ryb, podrobów, jaj) oraz wzbogacić dietę o produkty zasadotwórcze – zawierające sód, potas, magnez, wapń (głównie: warzywa i owoce).

Naturalne środki ułatwiające utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej

Zachowanie równowagi kwasowo-zasadowej wspomagają:

• młoda pszenica – jest źródłem chlorofilu, witamin: z grupy B, A, C i E, wapnia. Wzmacnia odporność, stymuluje produkcję czerwonych krwinek, oczyszcza organizm z toksyn, poprawia pracę przewodu pokarmowego.
• młody jęczmień – ma silne właściwości alkalizujące. Neutralizuje działanie wolnych rodników, opóźnia procesy starzenia, obniża poziom cholesterolu LDL, poprawia pracę przewodu pokarmowego.
• młoda lucerna – jest cennym źródłem chlorofilu, wapnia, magnezu, żelaza. Działa moczopędnie. Poprawia przemianę materii i wspomaga proces detoksykacji.
• chlorella – wiąże toksyny i metale ciężkie oraz ułatwia ich usuwanie. Reguluje funkcjonowanie przewodu pokarmowego, stymuluje odporność, obniża poziom cukru i cholesterolu.
• gotu kola – poprawia elastyczność naczyń krwionośnych, łagodzi dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, zapobiega rozstępom i cellulitowi, poprawia pamięć i koncentrację.
• gorzki melon – reguluje poziom glukozy we krwi, łagodzi dolegliwości ze strony układu oddechowego. Działa przeciwnowotworowo i immunomodulująco.
• traganek – wykazuje właściwości adaptogenne. Działa immunostymulująco, przeciwzapalnie, antyoksydacyjnie, wątroboochronnie. Normalizuje poziom glukozy we krwi.
• kapusta warzywna – jest źródłem magnezu, żelaza, wapnia, witamin: A, K, z grupy B. Działa alkalizująco. Poprawia pracę przewodu pokarmowego
• spirulina – ma działanie odkwaszające. Wspomaga usuwanie toksyn przez wątrobę i nerki.
• cytryna – zawiera kwas cytrynowy, z którego powstają kationy o działaniu zasadotwórczym.

Bibliografia

Wróblewski K., Równowaga kwasowo-zasadowa – jakich zdecydowanych działań medycznych wymagają jej zaburzenia?, Podyplomie.pl, online: https://podyplomie.pl/stanynaglepodyplomie/31037,rownowaga-kwasowo-zasadowa-jakich-zdecydowanych-dzialan-medycznych-wymagaja-jej-zaburzenia [dostęp: 08.09.2020].

Adeva M. M., Suto G., Diet – induced metabolic acidosis, Clinical Nutrition 2011, nr 30 (4), s. 416-421.

Dembińska-Kieć A., Naskalski J., Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Wrocław 2013, s. 232-240.

Durbas M., Zakwaszenie organizmu – prawda czy mit?, Mp.pl, 16.05.2018, online: https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/186770,zakwaszenie-organizmu-prawda-czy-mit [dostęp: 08.09.2020].

Zakwaszenie organizmu: objawy. Jak dbać o równowagę kwasowo-zasadową?, Poradnikzdrowe.pl, 22.01.2015, online: https://www.poradnikzdrowie.pl/diety-i-zywienie/zdrowe-odzywianie/zakwaszenie-organizmu-objawy-jak-dbac-o-rownowage-kwasowo-zasadowa-aa-PiRp-nRwL-QiHp.html [dostęp: 08.09.2020].