Natychmiastowa alergia jamy ustnej

Jest rodzajem alergii krzyżowej objawiającej się w kilka minut po spożyciu warzyw lub owoców jeśli osoba jest uczulona na pyłki traw lub drzew.

Zespół Amlot-Lessofa

Jest to zespół alergii jamy ustnej wywołanych nadwrażliwością pokarmową i alergią IgE-zależną (nazywaną też alergią natychmiastową). Przyczyną tego zespołu jest reakcja krzyżowa między alergenami pyłków roślin, a alergenami występującymi w surowych owocach i warzywach. Organizm rozpoznaje te alergeny jako podobne do siebie i zaczyna wytwarzać przeciwciała na pyłki, które są jednocześnie odpowiedzią immunologiczną na alergeny pokarmowe. Pomimo że zespół ten występuje często wśród starszych dzieci i młodzieży (nawet do 40% osób uczulonych na pyłki roślin), często jest nierozpoznawany lub źle diagnozowany.     

Najczęstsze reakcje krzyżowe

Choć reakcja krzyżowa może występować między pyłkiem dowolnego drzewa lub krzewu, a jedzeniem, to lekarze zauważyli, że najczęściej krzyżowo uczulają pyłki brzozy, bylicy i traw. Brzoza może dać reakcję krzyżową z: jabłkiem, marchwią, selerem, gruszką, brzoskwinią, śliwką, czereśnią, wiśnią, orzechami laskowymi oraz surowymi ziemniakami. Pyłki traw najczęściej wywołują reakcję na: melona, arbuza, pomarańczę, pomidora, orzeszki ziemne i białe ziemniaki. Pyłki bylicy mogą wywoływać objawy reakcji krzyżowej z: jabłkiem i innymi owocami pestkowymi, marchwią, selerem, anyżem, curry, mango i kiwi.

Objawy

Zespół Amlot-Lessofa objawia się zazwyczaj swędzeniem i mrowieniem warg, języka, podniebienia i gardła. Może pojawić się obrzęk warg i języka oraz uczucie ściskania w gardle. Bardzo rzadko występuje obrzęk krtani lub wstrząs anafilaktyczny. Objawy pojawiają się szybko – w ciągu kilku minut po kontakcie błony śluzowej z surowym warzywem lub owocem i najczęściej ustępują bez konieczności podawania leków zaraz po usunięciu pokarmu z ust lub przełknięciu go. Surowe warzywa i owoce wywołujące reakcję po ugotowaniu lub upieczeniu są tolerowane przez pacjenta, ponieważ alergeny pod wpływem wysokiej temperatury zmieniają budowę lub ulegają rozpadowi. Nasilenie objawów jest też związane z sezonem pylenia. Trzeba podkreślić, że nie wszystkie osoby z alergią na pyłki roślin cierpią na zespół alergii jamy ustnej.

Leczenie

Polega na eliminacji z diety pokarmów w stanie surowym wywołujących objawy. Należy sprawdzić, czy gotowane lub pieczone warzywa i owoce są przez pacjenta tolerowane. Jeżeli nie wywołują reakcji alergicznej, można spokojnie je podawać. Czasami przy łagodnych objawach można tylko usunąć skórkę i podgrzać owoc lub warzywo w mikrofali przez 10 sekund. Jeżeli objawy nie ograniczają się do jamy ustnej i występują jeszcze: pokrzywka na twarzy, obrzęki powiek lub trudności z oddychaniem, to jest ryzyko pojawienia się wstrząsu anafilaktycznego – w tym wypadku należy bezzwłocznie zgłosić się do lekarza. Takie objawy eliminują dany pokarm z diety – w każdej postaci.

Podsumowanie

Zespół alergii jamy ustnej to zespół objawów klinicznych wywołanych reakcją krzyżową między alergenami roślin i owoców lub warzyw. Najczęściej objawia się jako mrowienie warg, języka, podniebienia i gardła, a objawy ustępują po usunięciu pokarmu z ust. W przypadku poważniejszych objawów takich jak obrzęk w okolicy oczu, pokrzywka na twarzy lub trudności z oddychaniem koniecznie trzeba zgłosić się do lekarza. Leczenie opiera się na eliminacji z diety pokarmu wywołującego alergię.

Bibliografia

Jedynak-Wąsowicz U., Zespół alergii jamy ustnej u dzieci, Medycyna Praktyczna dla Pacjenta 23.11.2016, online: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/choroby-alergiczne/137988,zespol-alergii-jamy-ustnej [dostęp 22.04.2019].