Niebezpieczne nowotwory krwi i szpiku

Białaczka jest chorobą nowotworową krwi lub szpiku, może mieć postać ostrą lub przewlekłą, leczenie polega na stosowaniu chemioterapii.

Białaczka

Białaczki to grupa chorób nowotworowych układu krwionośnego spowodowana patologicznym rozrostem klonu jednej z grup białych krwinek. Komórki nowotworowe występują w szpiku kostnym oraz we krwi. Białaczki można podzielić ze względu na pochodzenie klonu: białaczki szpikowe, w których rozrasta się linia komórkowa pochodząca ze szpiku; białaczki limfoblastyczne, kiedy rozrastają się prekursory limfocytów. Drugi podział uwzględnia przebieg choroby, można wyróżnić białaczki ostre i przewlekłe. Tradycyjnie wyróżnia się więc 4 typy białaczek: ostrą białaczkę szpikową (ang. acute myeloid leukemia – AML), ostrą białaczkę limfoblastyczną (ang. acute lymphocytic leukemia – ALL), przewlekłą białaczkę szpikową (ang. chronic myeloid leukemia – CML) i przewlekłą białaczkę limfocytową (ang. chronic lymphocytic leukemia – CLL).

Objawy

Do objawów ogólnych należą: osłabienie, powtarzające się stany podgorączkowe i utrata masy ciała. Oprócz tego częste są objawy niedokrwistości: bladość skóry, zawroty i ból głowy, duszność oraz tachykardia (przyspieszenie akcji serca). Rozrost danej frakcji komórek może powodować też upośledzenie układu odpornościowego, wypieranie powstawania komórek za to odpowiedzialnych. Innym skutkiem jest powiększona śledziona. Odpowiada ona za rozpad krwinek, a w czasie białaczki występuje ich nadprodukcja. Mogą występować również częste krwawienia z dziąseł, nosa, przewodu pokarmowego i dróg rodnych.

Diagnostyka

Diagnostyka wszystkich typów białaczek przebiega w podobny sposób. Główną metodą jest badanie morfologiczne krwi oraz biopsja szpiku. Specjaliści laboratoryjni z pobranego materiału są w stanie ustalić zwiększony odsetek nieprawidłowych klonów krwinek. Lekarz może wspomagać się przy diagnozowaniu badaniami obrazowymi, jak USG jamy brzusznej, gdzie powiększona śledziona lub węzły chłonne mogą naprowadzić na podejrzenie białaczki.

Leczenie

Ostre białaczki limfoidalne, głównie te dotykają dzieci, oraz ostre białaczki szpikowe, które z kolei najczęściej dotykają dorosłych, można leczyć polichemioterapią. Jest to kombinacja kilku chemioterapeutyków, mających zniszczyć patologiczne klony, podawana w kilku etapach. Niestety, przewlekłe białaczki są przeważnie nieuleczalne, a terapie zalecane przez lekarzy mają jedynie przedłużyć życie i poprawić jego jakość.

Podsumowanie

Białaczki to zróżnicowana grupa chorób nowotworowych układu krwionośnego. Dzieli się je na ostre i przewlekłe oraz limfoblastyczne i szpikowe. Ich objawy to: ogólne osłabienie, utrata masy ciała, bladość, zawroty głowy, tachykardia, a także upośledzenie odporności. Diagnostyka ogranicza się głównie do morfologii i biopsji szpiku.

Bibliografia

Krajowy Rejestr Nowotworów, online: http://onkologia.org.pl/bialaczki/ [dostęp: 25.08.2019].

Szczeklik i P. Gajewski, Interna Szczeklika. Mały podręcznik 2017/2018, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017, s. 945–951; 954–956; 970–974.

Krawczyk, Ostra białaczka szpikowa, Medycyna Praktyczna 30.08.2017, online: https://www.mp.pl/pacjent/hematologia/choroby/170548,ostra-bialaczka-szpikowa [dostęp 25.08.2019].

Krawczyk, Ostra białaczka limfoblastyczna, Medycyna Praktyczna 30.08.2017, online: https://www.mp.pl/pacjent/hematologia/choroby/170547,ostra-bialaczka-limfoblastyczna-all [dostęp 25.08.2019].

Karlikowska, Przewlekła białaczka limfocytowa, Medycyna Praktyczna 30.08.2017, online: https://www.mp.pl/pacjent/hematologia/choroby/170551,przewlekla-bialaczka-limfocytowa [dostęp .25.08.2019]