Pokrzywa zwyczajna – właściwości i działanie

Zawiera ona wiele składników o różnorodnym działaniu, w tym witaminy: C i B5 oraz liczne minerały.

Użyteczny chwast

Pokrzywa zwyczajna (łac. Urtica dioica) jest rośliną synantropijną, czyli występującą w otoczeniu człowieka. Jej charakterystyczną cechą są znajdujące się na jej liściach i łodydze włoski wypełnione kwasem mrówkowym, dlatego przy dotknięciu pokrzywy czujemy podrażnienie skóry, to one powodują, że pokrzywa „parzy”.

Hipokrates znał niektóre właściwości prozdrowotne pokrzywy, obecnie często podaje się ją do jedzenia, np. jako składnik sałatek – młode liście po sparzeniu wrzątkiem nie powodują poparzeń. Z pokrzywy produkuje się także susz do zaparzania, coraz częściej dodaje się ją do soków i przecierów.

Skąd wzięła się jej popularność?

Bogactwo składników

Ziele zawiera wiele składników o różnorodnym działaniu. Najważniejszymi z nich są: kwas mrówkowy, cytrynowy, szczawiowy, karoten i ksantofil, kwercetyna, rutyna, kempferol oraz sitosterole. Poza tym w pokrzywie znajdują się witaminy: C i B5, a także liczne minerały, w tym: mangan, żelazo, miedź, cynk oraz molibden.

Działanie przeciwalergiczne

Pochodne tyrozyny znajdujące się w pokrzywie działają przeciwhistaminowo, dlatego hamują procesy zapalne i alergiczne. Przyjmowanie ekstraktów w pokrzywy może więc być pomocne w leczeniu alergii sezonowych, np. kataru siennego. Warto jednak wcześniej sprawdzić, czy chorzy nie są uczuleni akurat na pokrzywę.

Właściwości przeciwzapalne oraz przeciwreumatyczne

Pokrzywa działa przeciwzapalnie, powoduje zmniejszenie obrzęków i przekrwienia. Działa tak m.in. na komórki tkanki chrzęstnej, jest więc pomocna w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów, a przynajmniej w łagodzeniu jego skutków.

Dzięki temu samemu mechanizmowi można jej użyć do produkcji leków zwalczających łagodny przerost prostaty. Częściowo zależy on właśnie od zapalenia tego narządu, dlatego regularne stosowanie pokrzywy może pomagać w zmniejszeniu przerostu.

Właściwości antyoksydacyjne

Dzięki zawartości silnych związków przeciwutleniających pokrzywa ma i takie działanie. Może więc zmniejszyć ilości wolnych rodników, które uszkadzają komórki, a przez to spowolnić proces starzenia. Takie usuwanie wolnych rodników odciąża wątrobę, której zadaniem jest m.in. odtruwanie organizmu, dzięki czemu pokrzywa umożliwia jej regenerację i prawidłowe funkcjonowanie .

Właściwości przeciwbakteryjne

Wykazano, że działa nawet na gronkowca złocistego – bakterię wywołującą zakażenia szpitalne, bardzo często oporną na antybiotyki. Często stosuje się pokrzywę w opatrunkach na rany, aby przyspieszyć leczenie.

Działanie hipocholesterolemiczne

Regularne dodawanie pokrzywy do posiłków obniża poziom cholesterolu we krwi. Dzięki temu zmniejsza się ryzyko powstawania złogów miażdżycowych w naczyniach krwionośnych. Powoduje to ochronę serca i układu krwionośnego przed chorobami, w tym chorobą wieńcową.

Pokrzywą w cukrzycę

Pokrzywa przydaje się w zapobieganiu i leczeniu cukrzycy, ponieważ wpływa na obniżenie poziomu glukozy we krwi, a to zapobiega powstawaniu cukrzycy. Jeśli ta choroba już u kogoś występuje, to dodawanie pokrzywy do posiłków zmniejszy ryzyko wystąpienia powikłań, np. nefropatii czy neuropatii.

Bibliografia

Dar S. i in., Pharmacological and toxicological evaluation of Urtica dioica, Pharmaceutical Biology, 2012, vol. 51, p. 2, s. 170–180, online.

Gülçin I. i in., Antioxidant,antimicrobial, antiulcer and analgesic activities of nettle (Urtica dioica L.), Journal of Ethnopharmacology 2004, vol. 90, p. 2–3, s. 205–215, online.

Jakubczyk K. i in., Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.) – charakerystyka botaniczna, biochemiczna i właściwości prozdrowotne, Pomeranian Journal of Life Sciences 2015, nr 2 (61), s. 191–198, online.

Kanter M. i in., Hepatoprotective effects of Nigella sativa L and Urtica dioica L on lipid peroxidation, antioxidant enzyme systems and liver enzymes in carbon tetrachloride-treated rats, World Journal of Gastroenterology 2005, vol. 11, p. 42, s. 6684–6688, online.

Nahata A. i Dixit V., Ameliorative effects of stinging nettle (Urtica dioica) on testosterone-induced prostatic hyperplasia in rats, Andrologia 2012, vol. 44, p. s1, s. 396–409, online.