Rukiew wodna - Skarbnica substancji odżywczych

Zawartość witamin: A, z grupy B, C, E i K oraz soli mineralnych sprawia, że rukiew wodna jest prawdziwą bombą witaminową wzmacniającą organizm.

Rukiew wodna

Rukiew wodna (Nasturtium officinale) jest wieloletnią rośliną z rodziny kapustowatych, o drobnych białych kwiatach i pierzastych liściach. Występuje na terenach podmokłych, w pobliżu czystych zbiorników wodnych, w zbiorowiskach szuwarowych. Zasiedla brzegi potoków, rzek i rowów. Naturalny obszar jej występowania obejmuje zachodnią, środkową i południową Europę; rozprzestrzeniła się ona jednak również na wschodnią Azję, południową Afrykę, Amerykę, Australię i Nową Zelandię. W Polsce jest rzadko spotykana, nieliczne stanowiska rozproszone są w całym kraju, poza jego północno-wschodnią częścią. Rukiew nazywana jest również rzeżuchą wodną. Obecnie uprawiana jest jako warzywo i zioło lecznicze, w Niemczech, Francji i Szwajcarii na dużą skalę.

Witaminy i minerały

Częścią jadalną rośliny są liście, młode pędy i nasiona. Rukiew wodna zawiera wszystkie składniki odżywcze ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Obfituje w witaminy: A, z grupy B, C, E i K oraz sole mineralne: wapń, żelazo, magnez, fosfor, potas, sód, cynk, mangan, selen i jod. Pod względem ilości tych drogocennych składników przewyższa większość warzyw znanych z dużej gęstości odżywczej i dlatego została uznana za najzdrowsze warzywo świata. Charakterystyczny pikantny, korzenny i nieco słodkawy smak zawdzięcza zawartości izotiocyjanianów. Roślina ta idealnie nadaje się do sporządzania zup, past, sałatek, kanapek, tart i koktajli.

Zastosowanie w medycynie naturalnej

Bogactwo substancji odżywczych decyduje o właściwościach leczniczych rukwi, doceniła to już medycyna ludowa. Warto włączyć tę roślinę do codziennej diety, gdyż jej spożywanie przynosi korzyści zdrowotne:

• leczy awitaminozę – z uwagi na dużą zawartość najważniejszych witamin i minerałów wyciąg z rukwii (glikonasturcyna) zalecany jest osobom z poważnymi niedoborami substancji odżywczych;
• działa antyoksydacyjnie – beta-karoten oraz flawonoidy (głównie kwercetyna) zwalczają nadmiar wolnych rodników tlenowych krążących w ustroju, co zapobiega powstawaniu groźnych stanów zapalnych oraz spowalnia procesy starzenia organizmu, co wpływa na ochronę komórek przed degradacją, a tym samym na:

1. zdrowie skóry – rukiew spowalnia procesy jej starzenia skóra staje się bardziej jędrna, gładka i elastyczna, lepiej nawilżona, mniej zaczerwieniona oraz ma mniej zmarszczek i przebarwień; do zdrowego wyglądu skóry przyczyniają się też witamina E i C oraz kolagen, którego produkcję stymuluje witamina A – rukiew stosuje się w maskach i okładach;
2. zapewnienie prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego – rukiew chroni komórki nerwowe przed neurodegeneracją, co zapewnia lepsze samopoczucie psychiczne, poprawę pamięci i koncentracji oraz zapobiega chorobie Alzheimera i chorobie Parkinsona;

• zmniejsza ryzyko zachorowania na nowotwory – izotiocyjaniany hamują namnażanie komórek rakowych i zapobiegają nawrotom choroby, a beta-karoten działa przeciwutleniająco, czyli zmniejsza ryzyko rozwinięcia się nieleczonych stanów zapalnych w nowotwory;
• wzmacnia kości – zawartość witaminy K oraz wapnia wzmaga mineralizację tkanki kostnej, co zapobiega złamaniom i osteoporozie;
• zapewnia dobry wzrok i zmniejsza ryzyko rozwoju zwyrodnienia plamki żółtej – zawartość beta-karotenu;
• pobudza pracę układu pokarmowego – leczy zaparcia i zaburzenia pracy wątroby;
• stabilizuje poziom cukru we krwi;
• obniża poziom trójglicerydów i złego cholesterolu (LDL) we krwi, jednocześnie podwyższając poziom dobrego cholesterolu (HDL), chroni więc przed powstawaniem groźnych zakrzepów w naczyniach krwionośnych, prowadzących do miażdżycy, nadciśnienia tętniczego i innych chorób układu krwionośnego;
• działa wykrztuśnie, pomagając przy uporczywym kaszlu (infekcyjnym lub alergicznym);
• działa moczopędnie, wspomagając detoksykację organizmu;
• leczy stany zapalne, m.in. błony śluzowej jamy ustnej;
• działa antybakteryjnie;
• wspomaga leczenie reumatyzmu;
• podnosi odporność organizmu – zawartość witaminy C.

W ogródku lub na parapecie

Rukiew z powodzeniem można uprawiać w przydomowym ogródku lub w doniczce. Wysiewa się ją na przełomie kwietnia i maja, wschodzi po około 4 tygodniach. Ta niezwykła roślina jadalna zapewni organizmowi wszystkie niezbędne składniki odżywcze oraz zapobiegnie wielu dolegliwościom. Jednak osoby cierpiące na wrzody żołądka i dwunastnicy, chorobę wrzodową jelit oraz zapalenie nerek nie powinny jej jeść w dużych ilościach.

Bibliografia

Szwejda-Grzybowska J., Antykancerogenne składniki warzyw kapustnych i ich znaczenie w profilaktyce chorób nowotworowych, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 2011, nr 4, s. 1039–1046

Majewska M., Rukiew wodna – właściwości lecznicze. Gdzie kupić rukiew wodną?, Poradnik Zdrowie 8.07.2015, online: https://www.poradnikzdrowie.pl/diety-i-zywienie/co-jesz/rukiew-wodna-wlasciwosci-lecznicze-gdzie-kupic-rukiwe-wodna-aa-F22b-78Cb-BThg.html  [dostęp 11.02.2019]

Boneneberg K., Rukiew wodna (Nasturtium officinale), Aura 2002, nr 9(60) Zioła a zdrowie