Choroby spowodowane nadmiarem cukrów

Syrop glukozowo-fruktozowy będący coraz popularniejszym zamiennikiem cukru nie ma żadnych wartości odżywczych, a jedynie puste kalorie.

Wpływ syropu glukozowo-fruktozowego na zdrowie

Syrop glukozowo-fruktozowy to jeden z zamienników cukru, który coraz częściej jest dodawany do wyrobów spożywczych. Jego inna nazwa to wysokofruktozowy syrop kukurydziany – jest otrzymywany z kukurydzy. Ponieważ jego produkcja jest tańsza niż produkcja cukru, coraz częściej jest używany zamiast cukru. Naukowców zainteresował wpływ tego syropu na ludzki organizm, dlatego badają to.

Otyłość

W ostatnich dekadach konsumpcja cukrów prostych wzrosła, co niekorzystnie wpłynęło na człowieka. Do tego niekorzystnego wpływu przyczynia się też HFCS (ang. high fructose corn syrup), ponieważ duża zawartość fruktozy w diecie negatywnie wpływa na metabolizm: może prowadzić do zaburzenia uczuć głodu i sytości, ponieważ fruktoza nie stymuluje organizmu do wytwarzania insuliny i leptyny, czyli hormonów sytości, przez co nie hamuje pobierania kolejnego pokarmu. Zaburzenia wydzielania tych hormonów prowadzą również do większego zapotrzebowania na wysokokaloryczne posiłki, a to do nadmiernego przyrostu masy ciała. Fruktoza nasila również procesy lipogenezy, czyli tworzenia tkanki tłuszczowej. Szczególnie niekorzystne jest dodawanie syropu glukozowo-fruktozowego do napojów – jedna szklanka takiego napoju może wypełnić dzienne zapotrzebowanie na cukry proste. Ponieważ HFCS nie ma dodatkowych składników odżywczych, stanowi tzw. puste kalorie, których dostarczanie nie jest kompensowane zmniejszeniem kaloryczności innych produktów żywnościowych – sprzyja to przyrostowi masy ciała.

Cukrzyca i zaburzenia lipidowe

Według danych naukowych, HFCS jest jednym z czynników zwiększających ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2, czyli niewrażliwości komórek ludzkich na wytwarzaną po posiłku insulinę. Nadmierna konsumpcja fruktozy zwiększa zawartość wolnych kwasów tłuszczowych we krwi, które obniżają wrażliwość receptorów insulinowych. Ponadto prowadzi ona do zwiększonej produkcji "złego" cholesterolu (ang. Low Density Lipoprotein – LDL) odpowiedzialnego za powstawanie miażdżycy. Przyczyną zwiększenia frakcji LDL jest zmniejszona aktywność lipazy lipoproteinowej – enzymu, który rozkłada tłuszcze oraz spowalnia ich wchłanianie.

Nadciśnienie tętnicze

Podejrzewa się, że syrop glukozowo-fruktozowy bierze udział w patogenezie nadciśnienia tętniczego. Najprawdopodobniej jest to mechanizm wielokierunkowy. Z jednej strony fruktoza powoduje nadmierne wchłanianie sodu z przewodu pokarmowego, a nadmiar sodu ma udowodnione działanie hipertensyjne. Z drugiej strony produkt metabolizmu HFSC, czyli kwas moczowy, działa obkurczająco na naczynia co powoduje jeszcze większy wzrost ciśnienia tętniczego.Ponadto fruktoza prawdopodobnie zwiększa ekspresję receptora dla angiotensyny II, czyli hormonu silnie obkurczającego błonę mięśniową naczyń krwionośnych.

Podsumowanie

Syrop glukozowo-fruktozowy to zamiennik cukru produkowany z kukurydzy. Ponieważ jego produkcja jest tańsza niż produkcja cukru, jest coraz częściej używany jako zamiennik. Powoduje to zwiększoną konsumpcją fruktozy, która negatywnie wpływa na metabolizm tłuszczy, zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy i nadciśnienia tętniczego.

Bibliografia

Koszowska A., Dittfeld A., Nowak J. i in., Cukier – czy warto go zastąpić substancjami słodzącymi, Nowa Medycyna 2014, nr 1, s. 36–41

Wolańska D., Syrop glukozowo-fruktozowy i jego wpływ na zdrowie, Medycyna Praktyczna dla Pacjenta 28.10.21016, online: https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/118347,syrop-glukozowo-fruktozowy-i-jego-wplyw-na-zdrowie [dostęp: 14.10.2019]