Łopian w medycynie naturalnej

Popularna roślina o niezwykłych właściwościach stosowana przy leczeniu trądziku i łupieżu oraz wielu innych problemach skórnych.

Łopian – na trawienie i zdrową skórę

Łopian jest pospolitą rośliną dwuletnią należącą do rodziny astrowatych. W Polsce występują 4 jego gatunki: łopian gajowy (Arctium nemorosum), łopian mniejszy (Arctium minus), łopian pajęczynowaty (Arctium tomentosum) i łopian większy (Arctium lappa). Łopian jest szeroko stosowany w medycynie naturalnej i kosmetyce. Pomaga zwalczyć dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego i poprawić kondycję skóry oraz włosów.

Przydrożny chwast

Łopian występuje w strefie umiarkowanej Europy i Azji. Często porasta tereny przydrożne, ruderalne, brzegi lasów i zarośla. Łopian osiąga wysokość do 2 m. Charakterystyczne dla rośliny są purpurowe kwiaty zebrane w koszyczki, okryte haczykami, rozgałęziona łodyga i sercowato-jajowate liście, pokryte od dołu kutnerowym owłosieniem. Owoce łatwo przyczepiają się do sierści zwierząt, co sprzyja rozsiewaniu nasion.

Pożyteczny korzeń

W celach leczniczych stosuje się głównie korzeń łopianu, zebrany wczesną wiosną lub jesienią, oczyszczony i wysuszony. Korzeń łopianu zawiera: poliacetyleny (trideca-1,11-dien-3,5,7,9-tetrain), olejki eteryczne, inulinę, kwasy organiczne, laktony gwajanowe (lappafen), lignany (arktygenina, arktyina, trachelogenina, lappaol F, diarktygenina) fitosterole, śluzy, fenolokwasy (kwas kawowy i chlorogenowy), sole potasu, magnezu i wapnia. Przygotowuje się z niego olej łopianowy, odwar, nalewkę, sok. Przetwory z łopianu stosuje się zarówno zewnętrznie, jak i wewnętrznie. Oprócz korzenia do celów leczniczych służyć mogą liście i owoce.

Dobroczynne właściwości

Łopian pobudza wytwarzanie soku żołądkowego i żółci oraz zwiększa aktywność enzymów trzustkowych, dzięki czemu poprawia trawienie. Działa moczopędnie i napotnie. Wspomaga diurezę i ułatwia oczyszczanie organizmu z toksyn. Przyspiesza metabolizm i działa immunostymulująco. Ma też właściwości antyseptyczne, grzybobójcze, bakteriobójcze, przeciwzapalne. Znajdujące się w łopianie lignany hamują aktywność syntazy tlenku azotu (iNOS) i prozapalnych cytokin oraz pobudzają apoptozę komórek nowotworowych.

Łopian ma działanie hipoglikemizujące – obniża poziom glukozy we krwi u osób z cukrzycą typu II. Za jego właściwości przeciwcukrzycowe odpowiadają: kwas arktygenowy i inulina, które pobudzają wydzielanie insuliny przez trzustkę i opóźniają wchłanianie glukozy.

Naturalny lek

Łopian znajduje zastosowanie w terapii nieżytów przewodu pokarmowego, infekcji dróg moczowych (przebiegających ze skąpomoczem), chorób pęcherzyka żółciowego i wątroby, zaburzeń przemiany materii, cukrzycy. Wchodzi w skład ziołowych mieszanek na odchudzanie i oczyszczanie organizmu.

W kosmetyce

Łopian ma korzystne działanie na skórę, dlatego jest ważnym składnikiem kosmetyków (szamponów, kremów) o działaniu antyseptycznym, przeciwłupieżowym, przeciwzapalnym i przeciwtrądzikowym. Stosuje się go w terapii trądziku, łupieżu, łojotoku, grzybic, łysienia, czyraków. Olej z łopianu nadaje się do pielęgnacji skóry wrażliwej i suchej.

Przeciwwskazania

Łopianu nie powinny przyjmować kobiety ciężarne i karmiące oraz osoby uczulone na rośliny z rodziny astrowatych. Należy zachować ostrożność w przypadku przyjmowania leków przeciwcukrzycowych.

Bibliografia

Różański H., Łopian – Arctium i metabolizm, czyli przemiana materii, Rozanski.li, 01.06.2008, online: https://rozanski.li/219/lopiam-arctium-i-metabolizm-czyli-przemiana-materii/ [dostęp: 03.07.2020].

Widelski J., Kukuła-Koch W., Głowniak K., Łopian – odkrywany na nowo, Panacea 2015, nr 1 (50), s. 18-19.

Maleszka R., Praktyczne zastosowanie leków ziołowych w dermatologii, Postępy Fitoterapii 2002, nr 3-4, s. 53-63.

Świątkowska H., Zielnik pierwszej pomocy, 2010, s. 29-30.

Majewska M., Łopian - właściwości lecznicze i zastosowanie w kosmetyce, Poradnikzdrowie.pl, 05.09.2016, online: https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/metody-alternatywne/lopian-wlasciwosci-lecznicze-i-zastosowanie-w-kosmetyce-aa-18m9-hDLg-pwsq.html [dostęp: 03.07.2020].