Fiołek trójbarwny dla zdrowia i urody

Lecznicze kąpiele i kosmetyki z dodatkiem kwiatu korzystnie wpływają na skórę, a napary działają oczyszczająco, napotnie i moczopędnie.

Kwiaty nie tylko dla ozdoby

Fiołek trójbarwny (Viola tricolor) jest pospolitą rośliną polną, występuje w Europie i Azji. Często używany w kuchni jako oryginalny dodatek do dań. Słynie jednak nie tylko z walorów dekoracyjnych, ale również z właściwości leczniczych. Szczególnie ceniony jest w dermatologii i kosmetyce.

Piękny i zdrowy

Jest to roślina jednoroczna lub dwuletnia z rodziny fiołkowatych. Rośnie głównie na polach, łąkach, przy drogach oraz na obrzeżach lasów, preferuje gleby piaszczyste o kwaśnym odczynie. Osiąga wysokość 10–30 cm, kwitnie od czerwca do września. Ma rozgałęzioną łodygę, liście kształtu sercowatego i lancetowatego. Charakterystyczną cechą są trójkolorowe kwiaty: górne płatki są najczęściej fioletowe, dolne i boczne – żółte, a ostroga – zielono-fioletowa.

Surowcem zielarskim są kwitnące pędy. W zielu znajdują się liczne substancje aktywne: bioflawonoidy (rutyna, kwercetyna), karotenoidy (zeaksantyna, β-karoten, wiolaksantyna), saponiny, śluzy, sole mineralne, fenolokwasy, pochodne kwasu salicylowego.

W herbatkach i kosmetykach

Fiołek można stosować zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. Przygotowane z niego napary sprawdzają się w profilaktyce i leczeniu. Kwiatami warto wzbogacać sałatki, zupy czy desery, a zielem – kosmetyki, kąpiele lecznicze i robić z niego okłady czy kompresy.

Na oczyszczenie organizmu

Znane są właściwości oczyszczające fiołka. Związki w nim zawarte łączą się ze szkodliwymi produktami przemiany materii i ułatwiają ich usuwanie z organizmu. Ziele przyspiesza przemianę materii i działa moczopędnie i napotnie. Wspomaga terapię zapalenia pęcherza, kamicy moczowej, chorób nerek. Saponiny w nim zawarte zwiększają wydzielanie śluzu i wzmagają odruch wykrztuśny. Pomaga to palaczom w oczyszczaniu dróg oddechowych, a także innym podczas infekcji. Roślina ma także właściwości przeciwbakteryjne, przeciwutleniające, neuroprotekcyjne, przeciwnowotworowe.

W terapii trądziku i pielęgnacji skóry

W skład preparatów do pielęgnacji skóry naczynkowej i łojotokowej wchodzi również fiołek. Napary z niego można stosować do przemywania skóry trądzikowej. Zawarte w nich saponiny emulgują tłuszcze, ułatwiają oczyszczanie skóry, ograniczają namnażanie się bakterii i łagodzą stany zapalne. Podrażnienia redukują również salicylany, wykazujące działanie przeciwzapalne i odkażające. Fiołek sprawdza się w leczeniu trądziku młodzieńczego, wyprysków skórnych, liszaju rumieniowatego, łojotokowego zapalenia skóry i łuszczycy.

Na wzmocnienie naczyń

Rutyna i kwercetyna uszczelniają i wzmacniają naczynia krwionośne dlatego fiołek jest stosowany w profilaktyce i terapii miażdżycy, cukrzycy, nadciśnienia, chorób oczu. Warto stosować go, aby ograniczyć pękanie naczyń czy zredukować cienie pod oczami.

Przeciwwskazania

Nie można stosować fiołka w: nadpłytkowości, zakrzepicy pourazowej, nadwrażliwości na salicylany, zaawansowanej miażdżycy w wieku starczym. Naparów nie należy aplikować na uszkodzoną skórę. Nie zaleca się przyjmowania preparatów z fiołka dzieciom, kobietom ciężarnym ani karmiącym.

Bibliografia

Strzelecka H., Kowalski J. [red.], Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa, Warszawa 2000, s. 143.

Maleszka R., Praktyczne zastosowanie leków ziołowych w dermatologii, Postępy Fitoterapii 2002, nr 3–4, s. 53–63.

Grzeszczuk M., Kawecka A., Jadczak D., Kwiaty jadalne. Fiołki, bratki, sierotki..., Panacea 2010, nr 4 (33), s. 24–25.

Guttman A., Bratek, czyli fiołek trójbarwny: właściwości i zastosowanie, Poradnikzdrowie.pl, 31.03.2016, online: https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/apteczka/bratek-czyli-fiolek-trojbarwny-wlasciwosci-i-zastosowanie-aa-m1aY-p7Pc-uz4B.html [dostęp: 26.06.2019].

Fiołek trójbarwny. Viola tricolor L. i/lub podgatunki, herba cum flore, Panacea 2017, nr 2 (59), s. 14–15.

Różański H., Fiołek trójbarwny – Viola tricolor, Rozanski.li, 25.04.2007, online: https://rozanski.li/97/fiolek-trojbarwny-viola-tricolor/ [dostęp: 26.06.2019].

Fiołek trójbarwny zwalczy trądzik, Oczymlekarze.pl, online: https://oczymlekarze.pl/profilaktyka-i-leczenie/3558-fiolek-trojbarwny-zwalczy-tradzik [dostęp: 26.06.2019].