Jak się pozbyć pasożytów?

Roślina stosowana jest zewnętrznie w leczeniu wszawicy oraz do zwalczania nużeńców i świerzbowców, sprawdza się także jako repelent na owady.

Wrotycz pospolity (Tanacetum vulgare L.) jest rośliną z rodziny astrowatych, powszechnie występującą na terenie Polski i innych krajów europejskich. Ziele wrotyczu ma szerokie zastosowanie ze względu na substancje w nim zawarte. Wspomaga terapię chorób dermatologicznych, reguluje pracę układu pokarmowego i stosowane jest do zwalczania pasożytów. Ze względu na obecność substancji toksycznych (np. tujon) przy jego stosowaniu należy zachować szczególne środki ostrożności.

Charakterystyka

Wrotycz pospolity jest rośliną wieloletnią, osiągającą wysokość do 160 cm. Ma charakterystyczne złocistożółte kwiaty, zebrane w koszyczki. W Polsce wrotycz jest szeroko rozpowszechniony na nizinach. Występuje przy drogach, w pobliżu lasów, zarośli i rzek oraz na terenach otwartych. Surowcem leczniczym są naziemne części (ziele i kwiaty) rośliny, zbierane w czasie kwitnienia.

Substancje aktywne

Główną substancją aktywną wrotyczu jest toksyczny tujon znajdujący się w olejku eterycznym. Olejek lotny zawiera ponadto: kamforę, borneol, α-pinen, 1,8-cyneol, umbelloni, sabinen. Do innych substancji znajdujących się w zielu należą m.in.: laktony seskwiterpenowe, (tanacetyna, partenolid, arbuskulina-A), terpenoidy (α-amaryna i β-amaryna), steroidy (β-sitosterol, kampestrol, stigmasterol), flawonoidy (pochodne kwercetyny i luteoliny, akacetyna, diosmina), kwas kawowy, garbniki, kwas askorbinowy i sole mineralne.

Właściwości lecznicze

Ziele wrotyczu wykazuje właściwości: przeciwzapalne, antydrobnoustrojowe, odkażające, przeciwalergiczne, przeciwbólowe, uspokajające, rozkurczowe, wiatropędne, żółciopędne, odtruwające, moczopędne, antyagregacyjne, immunostymulujące.

Zastosowanie

Wrotycz w tradycyjnej medycynie stosowany był w terapii dolegliwości żołądkowo-jelitowych, zaburzeń miesiączkowania, stanów wyczerpania nerwowego. Ze względu na właściwości przeciwbólowe, przeciwzapalne i napotne ziele wykorzystywano również w leczeniu przeziębień, grypy, anginy. Wrotycz uznawany jest ponadto za skuteczny środek przeciwpasożytniczy. Obecnie, z uwagi na toksyczne właściwości, nie zaleca się wewnętrznego stosowania ziela.

Preparaty zawierające wrotycz stosuje się zewnętrznie w leczeniu wszawicy (głowowej i łonowej). Wspomagają one również zwalczanie nużeńców i świerzbowców. Wyciągi i maści z wrotyczu są pomocne w przypadku: łuszczycy, trądziku, liszaja, trudno gojących się ran, owrzodzeń, ropni. Zmniejszają proliferację komórek naskórka, hamują odczyny zapalne i alergiczne. Okłady z wrotyczu warto wykorzystać do łagodzenia bólu związanego ze stłuczeniami, zwichnięciami i chorobami reumatycznymi. Za sprawą właściwości przeciwwirusowych wrotycz może być przydatny w leczeniu opryszczki. Ze względu na silny zapach – przypominający kamforę – roślinę stosuje się jako repelent na owady i kleszcze.

Działania niepożądane

Spożywanie wrotyczu może spowodować zatrucie, objawiające się m.in.: zawrotami głowy, wymiotami, omamami, częstomoczem, zaburzeniami pracy serca. Wrotycz ma działanie poronne – nie mogą stosować go kobiety ciężarne i karmiące piersią.

Bibliografia

Barnes J., Anderson L. A., Phillipson J.D., Herbal Medicines. A guide for healthcare professionals. Pharmaceutical Press. 2 ed., Londyn 2002, s. 460-461.

Derda M., Hadaś E., Thiem B. i in., Tanacetum vulgare L. jako roślina o potencjalnych właściwościach leczniczych w Acanthamoeba keratitis, Nowiny Lekarskie 2012, t. 81, nr 6, s. 620-625.

Majewska M., Wrotycz na kleszcze i inne robaki. Właściwości i zastosowanie wrotyczu, Poradnikzdrowie.pl, 21.04.2020, online: https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/metody-alternatywne/wrotycz-na-kleszcze-i-inne-robaki-wlasciwosci-i-zastosowanie-wrotyczu-aa-4iY1-k5pm-fU4J.html [dostęp: 25.09.2020].

Różański H., Wrotycz - Tanacetum w praktycznej terapii. Wrotycz - Tanacetum w terapii chorób skórnych (trądzik - acne, łuszczyca - psoriasis), Rozanski.ch, online: http://www.rozanski.ch/tanacetum.html [dostęp: 25.09.2020].

Maleszka R., Praktyczne zastosowanie leków ziołowych w dermatologii, Postępy Fitoterapii 2002, nr 3-4, s. 53-63.